ควรดึงจิตออกจากสภาวะที่เป็นอกุศลหรือไม่ ?
ถาม : ผมสังเกตุว่าเมื่อจิตมีกิเลสเช่น โลภ โกรธ หลง ครอบไปแล้ว ไม่ควรเอาอารมณ์พวกนี้มาภาวนา ให้มีสติแล้วดึงออกจากสภาวะให้เร็วที่สุด เพราะถ้าไปรู้ไปดูนอกจากไม่หายแล้วยังหนักกว่าเดิมอีกเพราะจิตจะพยายามกดสภาวะไว้ และเคยได้ยินว่าจิตที่มีอกุศลคุณภาพจะไม่สามารถปฏิบัติภาวนาได้ ตรงนี้เข้าใจถูกไหมครับ ?
ตอบ : การดึงจิตออกมา ไม่ถูกตามหลักการหัดรู้สภาวะแล้วครับ
เพราะตรงที่ไปคึงจิตออกมา คือการทิ้งการรู้สภาวธรรมตามที่เป็นจริงไปแล้ว
การหัดรู้สภาวะนั้น แม้จะเกิดสภาวะที่เป็นอกุศล เราก็ต้องหัดดูสภาวะที่เป็นอกุศลด้วย
ไม่ใช่ว่าคอยจะปัดอกุศลทิ้ง ไม่ใช่ว่าคอยจะดึงจิตออกมาจากอกุศล
การหัดดูสภาวะอกุศลนั้น จะทำให้เกิดปัญญาเห็นว่า อกุศลก็ไม่เที่ยง
แต่ถ้าปฏิเสธอกุศลไม่ยอมดูเพราะเข้าใจผิดว่า ถ้าเกิดอกุศลแล้วภาวนาไม่ได้นั้น
จะกลายเป็นความไม่เป็นกลาง ไปหลงยินดีพอใจกุศล ยินร้ายอกุศล
เมื่อไม่เป็นกลางก็เจริญปัญญาไม่ได้ครับ
ส่วนที่หัดดูอกุศลแล้ว มันไม่หาย อันนี้ก็ยังเข้าใจหลักผิดไป
เพราะเราไม่ได้หัดดูสภาวะเพื่อให้มันหายไป
แต่เราหัดดูเพื่อให้เห็นว่ามันเป็นไตรลักษณ์
การที่มันยังไม่ดับก็เพราะยังมีเหตุปัจจัยอยู่
ส่วนเราเองพอมันไม่ดับก็หลงไปอยากให้ดับ
แต่ไม่รู้เท่าทันความอยาก
ก็เลยยิ่งหลงไปกดบ้าง หลงดึงจิตออกมาบ้าง
การทำอะไรเพื่อหวังให้สภาวะดับ จะไม่ใช่การเจริญวิปัสสนานะครับ
แต่ถ้าอกุศลรุนแรงเกินกว่าจะทำวิปัสสนาได้
นั้นแหละจึงควรทำจิตให้สงบทำให้อกุศลเบาบางลงก่อน
เพราะฉะนั้นต้องแยกให้ออกว่า
ขณะใดจำเป็นต้องทำสมถะ
ขณะใดไม่จำต้องทำสมถะ และควรเจริญวิปัสสนาต่อไป
หากแยกไม่ออกก็จะพลาดไปแบบคำถาม (ที่ถามมา – ผู้เรียบเรียง) นั่นแหละครับ
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
