ทำสมถะกับวิปัสสนาไปพร้อมกันได้ไหม?
สมาธิมีสองอย่างคือตั้งใจมั่น กับสมาธิที่เป็นจิตสงบ (สมถะ) สมถะ คือการรู้อารมณ์อย่างใดอย่างหนึ่งต่อเนื่องกัน สมาธิ หรือสัมมาสมาธิ คือจิตตั้งมั่น รู้อารมณ์ด้วยความรู้ตัว ความสงบเป็นอารมณ์อย่างหนึ่งเท่านั้น ความสงบ อาจเกิดจากการทำสมถะ หรือเจริญสติสัมปชัญญะก็ได้ จิตที่ตั้งมั่นรู้ความสงบด้วยความรู้ตัว (รู้ด้วยสติ สัมปชัญญะ) เป็นสมาธิ จิตที่จมแช่ความสงบ ไม่เป็นสมาธิ-ไม่เป็นสัมมาสมาธิ (แต่คนส่วนมากเข้าใจคำว่าสมาธิคือการทำความสงบ)
การทำสมถะ มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้เกิดความสงบเป็นสำคัญ หากทำสมถะด้วยความรู้ตัว เห็นความสงบไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ก็เท่ากับเป็นวิปัสสนา สมถะ-วิปัสสนาจึงทำควบคู่กันได้ และในกรณีที่เจริญสติปัฏฐาน 4 เป็น ความสงบกับปัญญาจะผลัดเปลี่ยนกันปรากฏเสมอๆ การดูจิตเป็นได้ทั้งสมถะและวิปัสสนา บางครั้งดูจิตแล้วเกิดสงบต่อเนื่องก็เป็นสมถะ บางครั้งดูจิตแล้วเกิดปัญญาเห็นตามความเป็นจริง ก็เป็นวิปัสสนา แต่ส่วนมากการดูจิตจะแสดงความเป็นวิปัสสนาออกมามากกว่า เพราะอารมณ์มักไม่ต่อเนื่องกันนาน
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
