Dhammada.net

ภาพพจน์นักภาวนา

อย่าวาดภาพนักภาวนาว่าต้องไม่โกรธนะครับ นักภาวนาในห้องนี้ทุกคน ล้วนแต่เกิดราคะ โทสะ โมหะ กันวันละนับครั้งไม่ถ้วนเลย บางทีก็กว่าจะกลับมารู้ตัวได้ก็ปาเข้าไปเป็นวันๆ เลย ที่สำคัญคือ พอกลับมารู้ตัวแล้ว ก็ไม่ต้องรำพึงรำพัน ให้ตั้งใจเริ่มเจริญสติต่อไป ไม่ต้องเสียอกเสียใจกับอดีต ใครจะมองว่ายังไงก็ไม่ต้องกังวล บางคนวาดภาพนักภาวนาซะเลิศหรู พอตัวเองไม่เป็นอย่างที่นึกวาดภาพไว้ ก็เลยหมดแรงภาวนาต่อ หรือไม่ก็วิตก เสียอกเสียใจ ก็เลยทำให้สติที่แตกไป หรือจิตที่แตกไป ไม่สามารถกลับมารวมได้ง่ายๆ ขอให้นึกเอาไว้ว่า..คราใดที่พลาดท่าออกท่าออกทางไม่ดีไปแล้ว ก็ให้แล้วกันไป รอรับวิบาก (ผลจากการกระทำไม่ดี) ที่จะเกิดขึ้นด้วยความรู้สึกตัว แล้วก็ตั้งใจที่จะภาวนาต่อไปด้วยใจที่ไม่ท้อแท้ กรรมที่ทำไปแล้วเราตามกลับมาแก้ไขไม่ได้ แต่เราตั้งใจที่จะฝึกตัวเองเพื่อไม่ทำกรรมใหม่ได้

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

การเห็นสภาวะได้ชัดสำคัญต่อการภาวนาหรือไม่ ?

ถาม : บางครั้ง พอเรารู้ความไม่ชอบ เราก็รู้ว่าตะกี้มีความไม่ชอบ แต่เราไม่เห็นสภาวะมัน แต่รู้ว่าเกิดความไม่ชอบมา อันนี้ถูกหรือผิดครับ คือบางครั้ง เรารุ้ว่ามีสิ่งนี้เกิดขึ้น แต่เราเห็นสภาวะมันไม่ชัดเจนจำไม่ได้ว่าสภาวะมันเป็นยังไง  ไม่เหมือนความโกรธหรือเศร้าที่เห็น สภาวะมันจะชัดมากครับ ?

ตอบ : การเห็นสภาวะนั้น จะเห็นชัดหรือไม่ก็ไม่ใช่สิ่งสำคัญนะครับ แล้วความจำสภาวะได้ ก็ไม่ได้หมายถึงว่า เราต้องเห็นสภาวะนั้นจนรู้เห็นรายละเอียดได้หมด การจำสภาวะได้ จะหมายถึง พอเกิดสภาวะนั้นขึ้นแล้ว เราสามารถเกิดรู้ตัวขึ้นได้ ดังนั้นจะเห็นสภาวะได้หยาบหรือละเอียด (เห็นชัดหรือแค่รู้ว่ามีสภาวะบางอย่างเกิดขึ้น) ก็ไม่จำเป็นต้องเห็นอย่างละเอียดพิสดารก็ได้ เพราะสิ่งสำคัญหรือเป้าหมายของการเห็นสภาวะ ก็คือ ทำให้จิตเกิดรู้ตัวขึ้น

ถาม : ผมสังเกตุได้คือ บางครั้งเรารู้ทันสภาวะแต่ที่มันไม่ยอมหายเพราะติดนิสัย หน่วงมัน อยากเห็นมันชัดๆ เนื่องจาก ความอยากปฏิบัติครับ แต่พอรู้ทันก็จบเกมส์ครับ

ตอบ : หากเห็นแค่มีสภาวะบางอย่าง (แม้จะไม่เห็นรายละเอียดหรือหน้าตาของสภาวะนั้น) แล้วเกิดรู้ตัวขึ้น ก็คือ ถูกต้องแล้ว  นิสัย หน่วงมัน อยากเห็นมันชัดๆ …ไม่ใช่อยากปฏิบัติหรอกครับ แต่ อยากได้ความรู้เยอะ ๆ (งกความรู้) มากกว่าครับ ด้วยเพราะหลงเข้าใจผิดไปว่า มีความรู้มากๆ แล้วจะพ้นทุกข์ได้ หลวงพ่อเคยพูดเสมอๆ ว่า รู้มาก-ยากนาน (แปลว่า รู้มาก-ทุกข์นาน)

ระลึกเอาไว้ซิครับว่า ไม่ต้องรู้มากก็พ้นทุกข์ได้ (รู้แค่ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค ก็เพียงพอแล้ว)

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ทำไมบางทีรู้(สภาวะ)ได้เร็ว บางทีรู้ได้ช้า

ถาม : ทำไมเวลาเผลอไปบางทีมันก็รู้ได้เร็ว บางทีก็รู้ได้ช้าครับ บางทีมันก็รู้ขึ้นมาเองโดยไม่มีสาเหตุอะไรมากระตุ้น ?

ตอบ : ที่รู้เร็วหรือช้า ก็เพราะเหตุหลายอย่างครับ อารมณ์เดียวกันบางครั้งรู้เร็วบางครั้งรู้ช้า อาจเป็นเพราะจิตมีกำลังหรืออ่อนล้าไม่เท่ากัน เช่นวันที่ร่างกายไม่สบาย จิตก็จะอ่อนล้ามากเพราะเอาแต่ไปจมแช่เวทนาอยู่ หรือบางวันเจอแต่เหตุกระตุ้นราคะ จิตก็เผลอไปจมแช่ราคะจนอ่อนล้า พอมีอารมณ์ที่เคยรู้ได้เร็วปรากฏ ก็เลยรู้ได้ช้า แต่ถ้าเป็นอารมณ์ต่างกัน อารมณ์ที่รู้ได้เร็วจะเป็นอารมณ์ที่เราหัดรู้มามากกว่า ส่วนที่รู้ได้เอง จะเป็นเพราะเมื่อเราเผลอไปแล้วเกิดมีอารมณ์ที่เราหัดรู้เอาไว้มานานแล้วเกิดปรากฏขึ้น จิตก็เลยหันไปสนใจอารมณ์ที่เราหัดรู้เอาไว้แทน ก็เลยรู้ขึ้นได้ แต่อาจเห็นเหมือนกับรู้ขึ้นเอง เช่นถ้าเราหัดรู้การเคลื่อนไหวของกายมามาก เมื่อเผลอคิดถึงเรื่องบางเรื่องไป แล้วร่างกายเกิดเคลื่อนไหว จิตก็จะหันไปสนใจร่างกายที่เคลื่อนไหว แล้วก็เลยรู้ตัวขึ้น แต่เราจะไม่ทันเห็นว่าร่างกายมีการเคลื่อนไหว มาเห็นอีกทีก็ตอนที่ รู้ตัว ขึ้นมาแล้ว

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

สติบริสุทธิ์

คำว่า สติ จะแปลว่า ความระลึกได้ (จากพจนานุกรม) ในการระลึกได้ของสัมมาสมาธิ จะเป็นการระลึกได้แบบมีความเห็นชอบ มีความตั้งมั่นของจิต โดยปราศจากการแทรกแซง การบังคับ การควบคุม ต่อกาย-จิต และสิ่งที่ถูกระลึกอยู่ สติบริสุทธิ์ จึงเป็นการระลึกได้แบบปราศจากการแทรกแซง บังคับ ควบคุม หรือเรียกว่าระลึกรู้ นั่นเอง ซึ่งก็จะมีลักษณะเดียวกับการระลึกรู้ตามแนวของการดูจิต การดูจิต จึงเป็นการรู้สิ่งที่กำลังปรากฏ อย่างมีสัมมาสมาธิ ซึ่งจะเห็นได้ว่า สัมมาสมาธิ สัมมาสติ (ดูจิตเป็นสัมมาสติอย่างหนึ่ง) สัมมาทิฏฐิ และอีก 5 องค์ของมรรค จริงๆ แล้วจะไม่สามารถแยกขาดจากกันได้อย่างเด็ดขาด เพราะจะต้องอาศัยซึ่งกันและกันอยู่เสมอ หรือถ้าใครเข้าใจการดูจิตจริงๆ ก็จะเห็นว่า สติบริสุทธิ์ในสัมมาสมาธิ ก็คือจิตที่ตั้งมั่นไม่เพ่ง ไม่เผลอ นั่นเองครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

วิปัสสนาให้รู้นะ อย่าคิดเอา

รู้ คือการรับรู้สิ่งต่างๆ ด้วยความมีสติ สัมปชัญญะ หรือด้วยความมีจิตตั้งมั่น ไม่หลงตามสิ่งนั้นๆ รู้ เป็นหลักการเจริญวิปัสสนา เพื่อให้เห็นความจริงของสิ่งต่างๆ รวมทั้งกายและจิตเอง ว่า ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา เมื่อรู้จนเห็นความจริง จิตก็จะปล่อยวางความยึดมั่นถือมั่นลงไปตามลำดับ แต่ถ้าเราไปใช้วิธีคิดเอา (คิดแบบที่เราคิดเรื่องราวต่างๆ ) เราก็จะไม่สามารถเห็นความจริงของสิ่งต่างๆ ได้ การคิดจะให้ผลเป็นเพียงความรู้ ความเข้าใจในเรื่องราวที่คิด ไม่ใช่เป็นปัญญาที่จะปล่อยวางความยึดมั่นถือมั่น ครูบาอาจารย์ท่านจึงบอกว่า ให้รู้เอา อย่าคิดเอา .. ให้รู้เอา อย่าคิดเอา…เป็นสำนวนพูด ซึ่งความหมายก็คือ ให้รู้ อย่าคิด ตัวอย่างเช่น เมื่อเกิดความโกรธ ก็ให้รู้ว่าจิตมีความโกรธ หรือให้รู้ความโกรธ เมื่อรู้ได้ก็จะเห็นความโกรธ หรือเห็นจิตที่มีความโกรธว่า ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ตัวตน ซึ่งจะนำไปสู่การปล่อยวางความยึดมั่นถือมั่นจิตว่าเป็นเราของเรา

ต้องหัด รู้ ให้ได้แล้วจะเห็นเองว่า รู้เอา กับ คิดเอา ให้ผลต่างกัน รู้เอาให้ผลเป็นการพ้นทุกข์อย่างสิ้นเชิง คิดเอาช่วยให้หายทุกข์ชั่วคราว รู้เอา ยากกว่า คิดเอา ต้องเพียรรู้เอาจริงๆ จึงจะเกิดผล

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ถามตอบเรื่องการเจริญปัญญา

ถาม : ที่บอกว่า “เจริญปัญญา” นั้น หากพูดภาษาเราๆ ก็คือ “รู้ว่าเป็นสิ่งที่ถูกรู้” ใช่มั้ยครับ ?

ตอบ : เจริญปัญญา คือการตามรู้ไปจนเห็นว่าทุกสิ่งมีความเกิดขึ้น-ดับไป หลวงพ่อบอกว่า การเห็นว่าทุกสิ่งมีความเกิดขึ้น ดับไปนั้นเป็นปัญญาขั้นต้น พระโสดาบันจะเห็นได้แค่นี้ (หมายถึงด้วยปัญญาอันนี้เองที่ทำให้เป็นพระโสดาบันได้) เมื่อตามรู้ต่อไป ก็จะเห็นว่าเมื่อใดที่ไปยึดสิ่งต่างๆ จะเป็นทุกข์ ไม่ยึดก็ไม่ทุกข์…เป็นปัญญาขั้นกลาง ด้วยปัญญาขั้นกลางจะทำให้ได้อนาคามี แล้วจิตจะเด่นดวงเพราะไม่ส่งออกไปยึด พอถึงตรงนี้ ถ้าเกิดปัญญาเห็นว่า จิตเองนั่นแหละที่เป็นทุกข์ ก็จะทิ้งจิตได้ เมื่อทิ้งจิตได้ก็จะเหลือแต่ขันธ์ที่ทำหน้าที่ไปเท่านั้น สรุปว่าปัญญาจะมี 3 ขั้น ทั้ง 3 ขั้นเกิดขึ้นเพราะการเจริญสติปัฏฐาน 4 หรือเกิดจากการภาวนาด้วยการ ระลึกรู้ถึงสภาวธรรมที่กำลังปรากฏ ตามความเป็นจริง

ถาม : ตอนนี้ก็ดูแค่ทุกสิ่งมีความเกิดขึ้น-ดับไป ?

ตอบ : ไม่ต้องคอยดูความเกิดขึ้น-ดับไปหรอกครับ แค่ภาวนาไปเรื่อยๆ ปัญญาก็จะเกิดเอง เพราะการที่เราภาวนาอยู่นี้ พอรู้สึกตัวเป็นก็เท่ากับได้เริ่มเจริญปัญญา การเจริญปัญญาก็แค่ดูสิ่งต่างๆ ด้วยความรู้สึกตัวไปเรื่อยๆ ถ้าคอยแต่จะดูความเกิด-ดับ จะเกิดการจงใจดู แล้วจะได้แค่ความรู้ ไม่ได้ปัญญา ในซีดีจะมีหลายวันที่หลวงพ่อพูดถึงปัญญาทั้ง 3 ขั้น ผมไปทีไรก็จะได้ยินท่านพูดถึงทุกครั้ง ท่านบอกว่า ปัญญาขั้นสุดท้ายถ้าไม่เคยฟังมาก่อนจะไม่รู้ว่าจิตเองนั่นแหละที่เป็นทุกข์

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

อยากละอกุศล

ถาม : เมื่อรู้ว่าอกุศลจิตเกิดขึ้นแล้วอยากจะละเนี่ย มันก็ยังไม่ถูกใช่มั้ยครับ

ตอบ : อยากจะละนั้น ไม่ผิดหรอกครับ แต่ต้องตามรู้ต่อว่า อยากละ ความอยากละถือเป็นสิ่งที่ปรากฏขึ้น และย่อมต้องปรากฏขึ้นตามปกติธรรมดาของทุกคน เราห้ามความอยากละไม่ได้ ทำได้แต่ตามรู้ว่า อยากละ เมื่อตามรู้ไปเรื่อยๆ ถึงจุดๆ หนึ่ง พอเห็นอกุศลก็จะรู้ทันและไม่เกิดความอยากละขึ้น การภาวนานั้น ไม่ได้ทำเพื่อไม่ให้เกิดสิ่งใด หรือไม่ได้ทำเพื่อให้เกิดสิ่งใด แต่ทำเพื่อให้จิตยอมรับว่ามีสิ่งหนึ่งเกิดขึ้น ยอมรับด้วยความมีสติ สัมปชัญญะ จะเป็นกุศล หรืออกุศล ก็ยอมรับได้ว่ามีกุศลเกิด มีอกุศลเกิด เมื่อใจมันยอมรับ ทั้งกุศลและอกุศลก็เป็นเพียงสิ่งที่ถูกระลึกรู้ (สักแต่ว่ารู้)

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่