ศีล สมาธิ ปัญญาต้องรวมกันเป็นหนึ่ง จึงจะสู้กิเลสไหว

กิเลสมันไม่มีอะไรมาก มีราคะโทสะโมหะ มีเท่านั้นเอง ไม่ได้มีอะไร มีสามตัวเอง กุศลมีเยอะแยะ มีทาน มีศีล มีสมาธิ มีปัญญา มีวิริยะ มีสติ มีศรัทธา เยอะแยะเลย กุศลเยอะกว่านะ แต่ไม่สามัคคีกัน อกุศลเนี่ยสามัคคีกันแน่นแฟ้นมากเลย เวลาอกุศลจะเกิดนะ โมหะเนี่ยเกิดขึ้นมายืนพื้นเลย ไม่ว่าราคะจะเกิดนะก็ต้องเกิดร่วมกับโมหะ โทสะจะเกิดก็เกิดร่วมกับโมหะ โมหะเนี่ยเป็นกิเลสยืนพื้น พอมีโมหะขึ้นมานะ บางทีก็เกิดร่วมพร้อมๆกับราคะ บางทีเกิดร่วมพร้อมกับโทสะ บางทีเกิดเดี่ยวๆก็ได้ แต่ถ้าโมหะเกิดเดี่ยวๆนะไม่นานราคะโทสะก็ตามมา มันมาช่วยกัน

ส่วนธรรมะฝ่ายดีต่างคนต่างอยู่ไม่ค่อยยอมสามัคคีกัน นั้นเลยสู้กิเลสไม่เคยได้เลย ธรรมะจะไปสามัคคีกันขณะจิตเดียวเท่านั้นเอง ครูบาอาจารย์วัดป่าโบราณท่านเรียกคำว่ามรรคสมังคี มันสามัคคีกัน ศีล สมาธิ ปัญญารวมเข้่าเป็นหนึ่ง โพธิปักขิยธรรม ๓๗ ประการนะรวมเข้าด้วยกันเป็นหนึ่งมันถึงสู้กิเลสไหว

เนี่ยกุศลนะพวกมากนะ แต่ไม่สามัคคีกัน อย่างเวลาเราภาวนาวันนี้มีศรัทธาแล้วก็มีวิริยะหน่อย ประเดี๋ยวก็ไม่เอาแล้ว วิริยะนะก็อยากจะทำสมาธิไม่อยากเดินปัญญา เอาสมาธิก็ไม่เอาปัญญา หรือศรัทธาขึ้นมาก็ทิ้งปัญญาโง่งมงายไป บางทีก็ทำความเพียรเจริญปัญญารวด ทิ้งสมาธิ มันไม่สามัคคีกัน ธรรมะมันไม่ประชุม มันเลยรวมพลังกันไม่ได้ เมื่อธรรมะรวมพลังกันไม่ได้ในขณะที่กิเลสสามัคคีกันรวมพลังกัน ธรรมะเลยไม่เคยชนะกิเลสเลย สู้กันไม่ได้หรอก งั้นเราต้องค่อยๆมาพัฒนานะ พัฒนาธรรมะของเราขึ้นมา ค่อยฝึกไปเรื่อย