ผู้ได้โสดาบันแล้วจะรู้ตัวหรือไม่ว่าได้โสดาบันแล้ว?
คำถามที่ว่าผู้ได้โสดาบันแล้ว รู้ตัวหรือไม่ว่าได้โสดาบัน
และคุณกล่าวถึงเรื่อง จิตบอก นั้น
ที่จริงจิตไม่ได้บอกว่า “เอ้า ตอนนี้เธอได้พระโสดาบันแล้วนะ”
แต่มันเป็นภาวะที่ต่อจากผลญาณ คือหลังผลญาณ
จิตจะรวมลงภวังค์นิดหนึ่งแล้วมีสัญญาเกิดขึ้น
จากนั้นมันจะทวนถึงเรื่องที่เพ่งเกิดขึ้นสดๆ ร้อนๆ
นับแต่การเกิดมรรค ซึ่งมรรคได้ประหารสิ่งห่อจิตที่บริสุทธิ์ให้แหวกออก
จนธรรมชาติบริสุทธิ์ล้วนๆ ได้แสดงตัวออกมา 2 – 3 ขณะ
รู้ชัดว่า สิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นล้วนดับไปทั้งสิ้น
และมีเพียงธรรมชาติที่พ้นจากความปรุงแต่งอยู่จริงๆ
ซึ่งไม่มีความเป็นอัตตาตัวตนใดๆ แม้แต่น้อยหนึ่ง
จิตนับแต่นี้ไป ไม่มีความหลงผิดอีกแล้วว่า
สิ่งใดสิ่งหนึ่ง แม้แต่จิตเอง รวมทั้งนิพพาน
จะเป็นตัวตนของตนขึ้นมาได้อีก
และจิตรู้อีกว่า เมื่อผ่านมรรคผลไปแล้ว
จิตก็กลับถูกอวิชชาตัณหาอุปาทานห่อหุ้มคลุมบังไว้อีก
กิจที่ยังต้องต่อสู้ยังมีอยู่อีก
ที่ว่าจิตบอกนั้น มีอาการและสิ่งที่บอก ดังที่เล่ามานี้ครับ
ทางปริยัติท่านเรียกว่าปัจจเวกขณญาณ
สรุปแล้วจิตไม่ได้บอกว่าเธอได้โสดาบัน
แต่ทวนให้รู้ถึงสภาวธรรม 5 ประการคือ
มรรค ผล นิพพา กิลเสที่ละแล้ว และกิเลสที่เหลืออยู่
บางท่านไม่เคยเรียนปริยัติ จิตจะรู้สภาวะเท่านั้น
จึงเรียกไม่ถูกว่าอันนี้มรรค อันนี้ผล อันนี้นิพพาน อันนี้เรียกว่าโสดาบัน
เพียงแต่จิตเข้าถึงความบริสุทธิ์ และรู้ เท่านั้นเอง
ไม่สามารถบัญญัติชื่อออกมาได้
และตรงนี้แหละครับ ที่ทำให้บางท่านเล่าว่า มรรคเป็นอย่างนี้
ผลเป็นอย่างนี้ แล้วเหลื่อมๆ กับปริยัติ
เพราะท่านเอาสภาวะจิตชุดหนึ่งมาแยกซอยออกไปเป็นช่วงๆ
ว่าตรงนี้มรรค ตรงนี้ผล ตรงนี้ปัจจเวกขณะ
แต่การแบ่งซอยของท่านไม่ตรงตำรานัก
ทั้งที่สิ่งนั้น ก็เป็นสิ่งเดียวกันนั่นเอง
อย่างไรก็ตาม บางครั้งตำราที่ดูละเอียดอย่างยิ่งนั้น
ก็ยังข้ามภาวะบางอย่างไปบ้าง
แล้วไปขยายความละเอียดในอีกบางจุดที่ผู้ปฏิบัติท่านนั้นผ่านข้ามไปในแว้บเดียว
ก็เลยพูดกันไม่ค่อยรู้เรื่องระหว่างปริยัติกับปฏิบัติในบางคราว
สรุปแล้ว มรรคผลนิพพานไม่ใช่ของพ้นสมัย
ใครทำถูก คนนั้นก็ได้ครับ
โดย คุณสันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)
เมื่อวันที่ 11 เม.ย. 2542
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
