กรรมฐานคืออะไร
ถ้าจะตอบเป็นคำๆ ไป คงไม่เห็นภาพในองค์รวมครับ
ผมจึงขอเล่าให้ฟังดีกว่า ว่า การปฏิบัติกรรมฐาน หรือกัมมัฏฐาน
หรือการเจริญภาวนานั้น มี 2 ส่วน
คือสมถกรรมฐาน และวิปัสสนากรรมฐาน
สมถกรรมฐานคือการทำสมาธินั่นเอง
ได้แก่การทำจิตให้เป็นหนึ่ง ทำอารมณ์ให้เป็นหนึ่ง
เช่นให้จิตสงบ รู้ลมหายใจเข้าออกเป็นอารมณ์อันเดียว
โดยมุ่งเอาความสงบของจิตเป็นเป้าหมาย
ส่วนวิปัสสนากรรมฐาน เป็นการเอาจิตที่สงบ ตั้งมั่นเป็นสมาธิแล้วนั้น
ไประลึกรู้อารมณ์ต่างๆ ที่กำลังปรากฏ
และเห็นความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปของอารมณ์นั้นๆ
จนเข้าใจสภาพความเป็นจริงว่า อารมณ์ทุกสิ่งที่เกิดขึ้น จะต้องดับไปเป็นธรรมดา
จิตก็จะปล่อยวางความยึดมั่นถือมั่นในอารมณ์นั้นๆ ไปตามลำดับ
กล่าวอีกนัยหนึ่ง การทำวิปัสสนานั้น
มุ่งเอาปัญญารู้เห็นธรรมะตามความเป็นจริงจนปล่อยวางได้เป็นเป้าหมาย
ส่วนคำว่านั่งสมาธิ นั่งภาวนา นั่งวิปัสสนา นั่งกรรมฐาน
เป็นการพูดโดยแฝงความเข้าใจผิดครับ
เพราะการทำสมาธิซึ่งหมายถึงการทำความสงบ
การทำวิปัสสนา ซึ่งหมายถึงการทำให้รู้สภาพธรรมที่ปรากฏตามความเป็นจริง
หรือการทำกัมมัฏฐาน ทั้งสมถะและวิปัสสนานั้น
เป็นสภาวะทางจิตใจทั้งนั้น ไม่เกี่ยวกับอิริยาบถว่าจะต้องนั่งเสมอไป
แต่จะต้องทำให้ได้ต่อเนื่องในทุกๆ อิริยาบถ ทั้งยืนเดินนั่งนอนครับ
โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)
เมื่อวันที่ 5 เมษายน 2542
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
