จิตไม่ใช่เรา
เรื่องที่ว่า จิตไม่ใช่เรา นั้น ไม่อาจทำความเข้าใจได้ด้วยกระบวนการฟัง อ่าน หรือคิดนึกตรึกตรองเอา มีวิธีเดียวที่จะเข้าใจแบบเห็นแจ้งได้จริงก็คือ การรู้หรือดูจิต ซึ่งก็ไม่ต่างจากการรู้หรือดูกายที่เคยทำมาจนเห็นว่ากายไม่ใช่เรา หากแต่การจะดูจิตจนเห็นว่าจิตไม่ใช่เรานั้น จะยากกว่าการดูกายจนเห็นว่ากายไม่ใช่เรา แต่ก็ไม่ใช่ว่าจะดูจนเห็นว่าจิตไม่ใช่เราไม่ได้ ดังนั้นจึงต้องอาศัยความเพียรที่จะดูจิตไปเรื่อยๆ
โดยปกติแล้ว พอเราดูจิตไปสักพัก เราก็อาจรู้สึกถึงความเป็นเราที่มีอยู่ได้ คือมันจะรู้สึกว่า เรากำลังทำโน่นทำนี่ มีเราเกิดมาในอดีตชาติ มีเราเกิดชาตินี้ แล้วก็จะมีเราไปเกิดในชาติหน้า (ถ้ายังไม่นิพพานซะก่อน) การจะเห็นว่าจิตไม่ใช่เรานั้น ไม่ใช่การทำให้ความรู้สึกว่าเป็นเราหมดไป แต่เป็นการดู (ดูด้วยจิตที่เป็นกลาง) ไปที่เจ้าความรู้สึกว่าเป็นเรานั่นแหละ (เหมือนๆ กับที่ดูกายด้วยจิตที่เป็นกลาง แต่เปลี่ยนเป็นดูความรู้สึกว่าเป็นเราแทน)
ถ้าดูด้วยจิตที่เป็นกลางได้ ไม่นานก็จะเห็นว่า ความรู้สึกว่าเป็นเรานั้น แท้ที่จริงมันก็ไม่ได้มีอยู่ตลอดเวลา แล้วก็จะเห็นได้ว่า จะมีบางขณะที่มีความรู้สึกว่าเป็นเรา แล้วจู่ๆ ก็จะมีการเปลี่ยนการรู้อารมณ์จากรู้สึกว่าเป็นเรา ไปรู้อารมณ์อื่นเช่นรู้รูปภายนอก หากสติสัมปชัญญะเกิดขึ้นตอนนั้นละก็ จะเห็นเลยว่า ความรู้สึกว่าเป็นเราจะถูกปล่อยถูกวางลงแล้วไปรู้อารมณ์อื่นแทนแบบชนิดที่ไม่ใช่เรารู้ และในขณะนั้นเอง หากเฉลียวใจเพียงแวบเดียว ก็จะประจักษ์ได้เลยว่า จิตไม่ใช่ตัวตนของเรา (จิตไม่ใช่เรา) ที่แท้จริงเลย ความเห็นว่าจิตเป็นเราจึงเป็นเพียงความเห็นผิดๆ อันหนึ่งเท่านั้น
ที่เล่ามานั้น ไม่ได้ให้จ้องดูเพื่อให้เห็นเป็นตามที่เล่านะครับ แค่เล่าไว้ให้เห็นทางเท่านั้นว่าจะเห็นว่าจิตไม่ใช่เราได้อย่างไร ที่ต้องทำก็คือเจริญสติสัมปชัญญะด้วยการรู้สภาวธรรมที่กำลังปรากฏ ตามความเป็นจริงเท่านั้น เจริญสติสัมปชัญญะไปเรื่อยๆ ก็จะเห็นเองว่าเป็นตามที่ผมเล่าไว้หรือไม่ ในความเป็นจริงอาจเห็นแตกต่างจากที่ผมเล่าไว้ก็ได้ แต่ขอให้เห็นจริงๆ ว่า จิตไม่ใช่เราก็จะเข้าใจได้เหมือนๆ กันครับ (อย่าพยายามทำให้เหมือนคนอื่นนะครับ เพราะแต่ละคนจะเห็นรายละเอียดไม่เหมือนกัน แต่จะมีผลเหมือนๆ กัน)
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
