จิตตกภวังค์
เรื่องการตกภวังค์นั้น แม้ผู้ไม่ปฏิบัติ
จิตก็ตกภวังค์อยู่เสมอๆ ตามธรรมชาติอยู่แล้ว
แต่ตามความหมายของคุณ
คงหมายถึงการที่จิตรวมสงบเข้าพักเงียบอยู่ภายใน
เมื่อถอนออกมาแล้ว ก็มีความแช่มชื่นผ่องใส
ถ้าถามว่าจะมีผลเสียหายต่อการปฏิบัติหรือไม่
ก็ต้องตอบว่า การตกภวังค์แบบนั้นมีทั้งผลดีและผลเสียครับ
ผลดีก็คือ ผู้ที่เจริญสติเป็นแล้ว เมื่อเจริญสติไปช่วงหนึ่ง จิตก็จะมีที่เข้าไปพักผ่อน
พอมีกำลังแช่มชื่นแล้ว ก็ออกมาเจริญสติต่อไปอีก
ด้วยจิตที่ตั้งมั่น นุ่มนวล ผ่องใส และปราดเปรียว
หากใครเจริญสติอย่างเดียว ไม่เคยพักสงบเลย
การปฏิบัติก็แห้งแล้งไปหน่อย บางทีจิตก็ด้านๆ รู้อย่างทื่อๆ
ซึ่งไม่ใช่จิตที่พร้อมจะเจริญสติจริง
ดังนั้น การที่ให้จิตมีที่พัก ในเวลาสมควรพัก จึงเป็นเรื่องที่ดีมีประโยชน์
และในเวลาที่เจริญสตินั้น จิตก็ต้องเข้าพักเป็นระยะๆ ไปเหมือนกัน
บางคนเข้าพักสั้นมากจนไม่รู้ตัวก็มี เหมือนกับว่าจิตมันหยุดไปแวบหนึ่งเท่านั้น
และเมื่อเจริญสติจนเต็มที่แล้ว
จิตก็จะรวมเข้ามาเป็นภวังค์ แล้วเกิดมรรคเกิดผลต่อไป
สำหรับผลเสียก็มากครับ คือส่วนมากของนักปฏิบัติ
พอจิตรวมสงบลงแล้วก็เกิดความพอใจในความสุขสงบนั้น
แล้วไปนอนแช่ราคะหรือโมหะอยู่อย่างสบายใจ
ไม่มีความสนใจที่จะเจริญสติรู้อารมณ์ด้วยจิตที่เป็นกลาง
กลายเป็นจิตขี้เกียจขี้คร้าน ไม่เจริญปัญญา หาความเจริญในธรรมไม่ได้
ถ้าติดอย่างนี้แล้ว พอนั่งก็รวมวูบเงียบไปเลย
แบบนี้แก้ยากครับ เพราะมักจะเสียดายสภาวะของตนจนไม่ยอมแก้ไข
เมื่อไม่นานมานี้ ผมพบแม่ชีองค์หนึ่ง เป็นชาวออสเตรเลีย
เธอก็ชอบความสุขสงบแบบนี้เหมือนกัน
แล้วบอกว่าการเจริญสติที่ผมแนะนำให้นั้นยากเกินไป
ขอทำความสงบไปก่อนดีกว่า โดยหวังว่าเมื่อจิตมีกำลังแล้ว
จะสามารถออกมาเจริญสติได้ต่อไป
ผมก็แหย่ไปว่า ติดสงบมาหลายสิบปีแล้ว ต้องใช้เวลาอีกเท่าไรจึงจะพอ
แต่เธอไม่ทราบหรอกครับว่า จะทำอีกเท่าไหร่ก็ไม่พอ
ถ้าไม่ใจเด็ดหันมาเจริญสติจริงๆ
ส่วนผู้เจริญสตินั้น ก็ไม่จำเป็นต้องน้อมไปหาความสงบ
เพราะจิตเขาย่อมน้อมเข้าไปเป็นคราวๆ อยู่แล้ว
แต่หากรู้สึกอ่อนล้า จิตใจแห้งเหือด
ก็ค่อยเข้าหาความสงบเป็นครั้งคราวไป
โดย คุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)
เขียนไว้เมื่อ 23 กุมภาพันธ์ 2544
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
