เพียรรู้ผัสสะเพื่อพ้นทุกข์
การปฏิบัตินั้น ในช่วงแรกจำเป็นต้องอาศัยความอดทนอย่างมาก
เพราะเรายังไม่เคยรู้เห็นว่า ปฏิบัติแล้วจะมีประโยชน์อย่างไร
ต่อเมื่อเริ่มเห็นผลบ้างแล้ว เช่นสติในชีวิตประจำวันดีขึ้น
เห็นกิเลสตัณหาได้ไว และละเอียดยิ่งขึ้น
ปล่อยวางความอยากและความยึดได้เร็วขึ้น ทำให้ทุกข์น้อยและสั้นลง
สิ่งเหล่านี้ จะเสริมกำลังใจในการปฏิบัติให้ยิ่งๆ ขึ้นไปเป็นลำดับ
การที่เราคอยรู้ ความรู้สึก ที่เท้ากระทบ(ผัสสะ)พื้น
หรือหลังกระทบพนักเก้าอี้
ตัวความรู้สึก หรือความรับรู้การกระทบ นั่นแหละ คือ วิญญาณทางกาย
มันเป็นวิญญาณที่เกิดจากสิ่งที่หยาบที่สุด
คือการกระทบ(ผัสสะ)ของกายกับวัตถุภายนอก สังเกตได้ง่ายที่สุด
และเอื้อที่จะให้เรารู้ทันจิตใจตนเองต่อไปได้ง่ายๆ
เพราะจิตกับวิญญาณ นั้น ทางปริยัติท่านก็จัดว่าเป็นสิ่งเดียวกันอยู่แล้ว
แต่ในทางปฏิบัติ เราจัดว่า วิญญาณ เป็นตัวรู้การกระทบ
ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ
ส่วนจิต เป็นตัวที่รู้แล้วเสพย์อารมณ์
เกิดกิเลสตัณหา เกิดความยินดียินร้าย ต่อจากการกระทบ
เมื่อจับต้นทาง คือความรู้สึกที่กระทบได้แล้ว
ก็ไม่ยากที่จะสังเกตเห็นการทำงานของจิตในลำดับต่อไปได้
จนรู้ชัดว่า สิ่งทั้งหลายที่เกิดกับจิต ล้วนแต่เป็นไตรลักษณ์
จิตเองก็เป็นไตรลักษณ์
และรู้ชัดว่า จิตอยากก็ทุกข์ ไม่อยากก็ไม่ทุกข์
จิตที่อบรมจนฉลาดแล้วนั้นเอง จะถอดถอนตนเองออกจากกองทุกข์ได้
ในทางปฏิบัตินั้น เบื้องต้นเราอาศัยการกระทบ(ผัสสะ)
เป็นเครื่องกระตุ้นสติสัมปชัญญะของตนให้เข้มแข็งขึ้น
เพราะการที่จิตรู้การกระทบอย่างเดียวโดยต่อเนื่อง
ก็คือการเจริญสัมมาสมาธิอย่างหนึ่ง
เมื่อเรามีสติรู้การกระทบ มีสัมปชัญญะรู้ตัวไม่เผลอ ดีแล้ว
การกระทบต่อไปนั้น ก็คือการเจริญสติปัฏฐาน
คือการรู้สิ่งที่กำลังปรากฏด้วยจิตที่เป็นกลาง
จะเห็นชัดว่ากายไม่ใช่เรา อารมณ์ต่างๆ ไม่ใช่เรา
ถึงจุดหนึ่งก็จะเห็นชัดว่า จิตเองก็ไม่ใช่เรา
การปฏิบัติไม่ใช่เรื่องยาก และไม่ใช่เรื่องลึกลับ
ในเบื้องต้นที่ศึกษา อาจจะยากลำบากบ้าง เพราะเป็นเรื่องไม่เคยชิน
ต้องอดทนต่อการเคี่ยวเข็น และความผิดหวังบ้าง
แต่ความผิดพลาด แล้วพยายามใหม่ ซ้ำแล้วซ้ำอีกนั้นเอง
จะเปิดใจของผู้ปฏิบัติที่อดทนได้ ให้ปฏิบัติถูกและมองเห็น ธรรม
ธรรม ซึ่งมีอยู่แต่ไหนแต่ไรแล้ว
เพียงแต่เราไม่เคยเห็นเท่านั้นเอง
พยายามต่อไปครับ แต่อย่าอยาก
โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)
เมื่อวันจันทร์ ที่ 15 พฤษภาคม 2543
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
