ความสำคัญของขณิกสมาธิ
ถ้ามีขณิกสมาธิที่ดีพอก็สามารถเจริญวิปัสสนาได้
แต่ปัญหาจะอยู่ที่ว่า ขณิกสมาธินั้น ดีหรือมีคุณภาพพอหรือไม่
ผมสังเกตเห็นผู้ปฏิบัติจำนวนมากที่เจริญสติด้วยขณิกสมาธิอยู่นั้น
มักจะมีโมหะแทรกอยู่เสมอๆ กำลังหลง แต่คิดว่ากำลังรู้
ความรู้เห็นจากประสบการณ์ตรงนี้ สอดคล้องกับตำราอภิธัมมัตถสังคหะ
ในปริจเฉทที่ 9 ระบุไว้ชัดเจนว่า
สมาธิที่ทำให้จิตวิสุทธิ์ได้จริงอันเป็นกำลังของการเจริญวิปัสสนานั้น
ต้องเป็นอุปจารสมาธิและอัปปนาสมาธิ
แต่อนุโลมให้ใช้ ขณิกสมาธิที่ไม่ถูกกิเลสแทรก ได้เหมือนกัน
ขณิกสมาธิ จึงใช้ทำวิปัสสนาได้หากมีคุณภาพพอ
แต่ส่วนมากจะมีคุณภาพไม่พอกันจริงๆ หรอกครับ
โดยเฉพาะคนที่ไม่สามารถทำฌานได้
หรือ คนที่ไม่สามารถใช้ปัญญาแยกแยะนิวรณ์กับจิตออกจากกันได้
ดังนั้น ผมเชื่อครับว่าผู้ปฏิบัติสามารถใช้ขณิกสมาธิเจริญวิปัสสนา
โดยไม่ต้องทำอุปจารสมาธิและอัปปนาสมาธิก่อนเสมอไป
แต่จิตที่ทำวิปัสสนานั้น ต้องวิสุทธิ์เพียงพอนะครับ
อีกอย่างหนึ่ง แม้จะใช้เพียงขณิกสมาธิก็ตาม
เมื่อจิตเจริญปัญญาวิปัสสนาไปเต็มภูมิแล้ว
จิตจะตัดกระแสรวมตัวเข้ามาเป็นอัปปนาสมาธิเองได้ด้วย
ก่อนที่จะก้าวกระโดดไปสู่อริยมรรคต่อไป
โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)
เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 2542
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
