จุดที่ยากลำบากของการปฏิบัติธรรม (๑)
การปฏิบัตินั้น เท่าที่ผมสังเกตมา
พบว่ามีจุดที่ยากลำบากอยู่ 2 จุดด้วยกัน
ใครผ่าน 2 จุดนี้ได้ การปฏิบัติก็จะค่อนข้างง่าย
เพราะจิตจะพัฒนาไปได้เอง
แต่ถ้าผ่านไม่ได้
ถึงปฏิบัตินานเพียงใด ก็ยากที่จะได้ผลอันน่าเย็นใจ
จุดแรกที่ยากลำบากมากก็คือ
จุดที่จะเปลี่ยนจากผู้ไม่มีสติสัมปชัญญะ
ให้เป็นผู้มีสติสัมปชัญญะ หรือรู้จักสติสัมปชัญญะ
จุดนี้ยากมาก เข้าขั้นยากแสนเข็ญทีเดียว
เพราะเท่ากับการปลุก จิตที่หลับไม่รู้ตื่นมาชั่วกัปป์กัลป์
ให้ลืมตาตื่นขึ้นมา
นักปฏิบัติเกือบทั้งหมด ในทุกๆ สำนัก
จะปฏิบัติไปด้วยจิตที่หลับฝัน
นั่งก็นั่งฝัน ยืนก็ยืนฝัน เดินก็เดินฝัน
เพราะอำนาจของโมหะครอบงำจิต
ซึ่งไม่ให้อะไรมากไปกว่าความสงบ
หรือปรากฏการณ์ทางจิต ที่เกิดจากความสงบ
พระป่า ท่านจะปลุกจิตให้ตื่นด้วยการบริกรรมพุทโธ
หรือกำหนดลมหายใจ หรือการทำสมถกรรมฐานอื่นๆ
จนจิตรวมเป็นหนึ่ง
แล้วจับเอาจิตผู้รู้ ที่พ้นจากการครอบงำของโมหะออกมาได้
ซึ่งการจะสังเกตเอาจิตผู้รู้ออกมาได้นั้น
ไม่ใช่ทุกคนที่ทำสมถะจะทำได้
แต่จะต้องเป็นสมถะที่มีปัญญาสัมมาทิฏฐิเป็นเครื่องชี้นำเท่านั้น
สมาธิที่มีสัมมาทิฏฐิชี้นำ จึงจะเป็นสัมมาสมาธิ
หรือเป็นสมาธิที่เป็นไปเพื่อความมีสติสัมปชัญญะนั่นเอง
คือจิตจะมีสติรู้อารมณ์
และมีสัมปชัญญะรู้ตัวไม่เผลอตามอารมณ์ไป
ผลก็คือจะสามารถจำแนกอารมณ์หรือสิ่งที่ถูกรู้
ออกจากจิตผู้รู้ได้ในที่สุด
อันจะเป็นฐานของการจำแนกรูปนามเพื่อการเจริญวิปัสสนาต่อไป
พวกเราชาวเมืองทำสมาธิยาก
ก็ยังมีวิธีที่จะปลุกจิตให้ตื่นด้วยปัญญา
คือใช้ความสังเกตกายใจของตนไปเลย
จนพบว่า กายก็ถูกรู้ เวทนา สัญญา สังขาร ก็ถูกรู้
หรืออย่างที่ผมพยายามไล่จี้พวกเรานั้น
วัตถุประสงค์ก็เพื่อกระตุ้นให้จิตตื่น
และรู้จักสติสัมปชัญญะนั่นเอง
เมื่อมีจิตที่ตื่น รู้ตัว มีสติและสัมปชัญญะแล้ว
ก็จะมาถึงจุดที่ยากลำบากที่สุดอีกจุดหนึ่ง
คือ ทำอย่างไร จิตที่ตื่นเป็นแล้ว
จะตื่นได้ต่อเนื่อง ไม่หลงหลับฝันอีก
โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)
เมื่อ วัน อังคาร ที่ 23 พฤษภาคม 2543
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
