ขันธ์และอุปาทานขันธ์
เรื่องของขันธ์ และอุปาทานขันธ์ มีแง่มุมซับซ้อนมากมายในเชิงปฏิบัติครับ
ผมว่าจะเขียนเรื่องนี้สักที แต่ยังไม่ว่างพอที่จะเขียนได้
เมื่อคุณตั้งกระทู้นี้ก็ดีแล้วครับ ขอแจมบางเรื่องที่นึกได้ตรงนี้เสียเลย
ผู้ศึกษาพุทธศาสนาจำนวนมากจะคิดว่า
สัตว์ประกอบด้วยขันธ์ 5 บ้าง ขันธ์ 4 และ ขันธ์ 1 บ้าง
ที่จริงก็ผิด ตั้งแต่ที่คิดว่ามีสัตว์แล้ว
อันที่จริงขันธ์ก็คือธรรมชาติอันหนึ่ง
ที่เมื่อประกอบกันเข้า แล้วมีวิญญาณและสัญญาครอง
จึงถูกหมายรู้เอาเข้ามาเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน เรา เขา
เดิมขันธ์ก็เป็นเพียงธรรมชาติอันหนึ่ง
เช่นรูปขันธ์ ก็เหมือนต้นไม้ต้นหนึ่ง หรือหินก้อนหนึ่ง
ต้นไม้นั้น มันจะอยู่ หรือมันจะตาย มันไม่ได้ยินดียินร้ายอะไร
รูปขันธ์ก็เช่นเดียวกัน เพราะมันก็เพียงแต่ประกอบกันขึ้นด้วยธาตุ
ไม่มีความรู้สึกนึกคิดใดๆ โดยตัวเองแม้แต่น้อย
คราวนี้เมื่อรูปขันธ์นี้มีวิญญาณและสัญญาครองอยู่
ความยึดถือว่ารูปเป็นของตนก็เกิดขึ้น
คือรูปกายนี้เป็นโพรง เป็นคูหาให้จิตอาศัยอยู่
จิตก็ยึดเอาว่านี่เป็นกายของเรา
แม้เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ก็เป็นธรรมชาติแต่ละอย่างๆ
มีบทบาทหน้าที่เฉพาะของมันเอง
เมื่อจิตไปรู้สิ่งใดเข้า ก็ยึดเอาว่าเป็นของเราๆ ไปเสียทุกอย่าง
พอสิ่งนั้นแปรปรวน ไม่สมปรารถนา ก็เป็นทุกข์เดือดร้อนขึ้นมา
ไม่เหมือนร่างกายหรือสมบัติของคนอื่นที่เราไม่ได้ผูกพันเกี่ยวข้องด้วย
แม้จะวิบัติแปรปรวน เราก็ไม่ได้เป็นทุกข์ด้วย
เพราะจิตไม่ได้เข้าไปยึดมั่นถือมั่น
ขันธ์ที่จิตเข้าไปยึดมั่นนั่นแหละ
จึงจะเป็นตัวทุกข์ครอบงำกระทบกระเทือนจิตใจตนเองได้
พระศาสดาจึงทรงสอนให้เรามองตามความเป็นจริง
ให้เห็นว่าขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
เพื่อถอดถอนความยึดมั่นในขันธ์ว่าเป็นของตนเสีย
สิ่งที่ท่านต้องการให้เราเรียนรู้ คือการสลัดคืนอุปาทานขันธ์เสีย
โดยเห็นขันธ์ 5 เป็นธรรมชาติธรรมดาอันหนึ่งๆ เท่านั้น
ไม่ใช่ให้รู้ขันธ์ 5 เพื่อความฉลาดรอบรู้อะไร
เพราะพระพุทธศาสนาไม่ได้มุ่งสอนให้เรารู้อะไรเล่นๆ หรือรู้เอาไว้อวดกัน
แต่สอนเพื่อให้ทำลายอุปาทานขันธ์เสีย จะได้ไม่ต้องทุกข์อีกต่อไป
เมื่อขันธ์ประสบกับความวิบัติพลัดพรากทั้งปวง
โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)
เมื่อวันอังคาร ที่ 29 สิงหาคม 2543
เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่
สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่
ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่
คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่
