Dhammada.net

ระวังการไปสร้างจิตผู้รู้เทียมๆ

เรื่องการจงใจสร้างความรู้ตัว หรือสร้างจิตผู้รู้เทียมขึ้นมานั้น

เป็นเรื่องใหญ่มากครับ เพราะเป็นสิ่งที่ผู้ปฏิบัติผิดพลาดกันมาก

ดังนั้นจึงไม่สามารถที่จะรู้อารมณ์ปรมัตถ์ ด้วยจิตที่เป็นกลาง หรือจิตปกติ ได้

เช่นเมื่อตาเห็นรูปด้วยจักขุวิญญาณ จิตก็หลงไปตามความคิดนึกปรุงแต่ง

แทนที่จะรู้รูป ตามที่รูปปรากฏ

พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมได้อย่างสมบูรณ์แบบที่สุดแล้ว

เช่นทรงสอนว่า จิตมีราคะก็รู้ว่ามีราคะ จิตไม่มีราคะก็รู้ว่าไม่มีราคะ

นี่แหละที่ท่านสอนให้รู้เข้าไปตรงๆ เลย และรู้แบบสักว่ารู้

แต่แทนที่ผู้ปฏิบัติจะรู้ตรงๆ ที่อารมณ์ของจริงที่กำลังปรากฏ

และรู้สักว่ารู้ ตามที่ท่านสอน

กลับไปพลิกแพลงการรู้ขึ้นมาหลายรูปแบบ

เช่นไปสร้างอารมณ์ขึ้นมาก่อน (เช่นแสงสว่าง) แล้วจึงรู้อารมณ์นั้น

อารมณ์นั้นจึงไม่ใช่ของจริง แต่เป็นของปลอมที่สร้างขึ้นมา

และขณะที่รู้ ก็ไม่ใช่รู้แบบสักว่ารู้ หรือรู้ไปด้วยจิตปกติธรรมดา

แต่ไปสร้างคุณภาพการรู้ขึ้นมาใหม่ คือทำผู้รู้ปลอมๆ เทียมๆ ขึ้นมา

สรุปได้ว่า อารมณ์ก็ผิด วิธีรู้อารมณ์ก็ผิดอีก

จึงไม่ได้ทำวิปัสสนากันเสียที

กรณีคุณXXXXนั้น ไม่ใช่ว่าปฏิบัติไม่ดีนะครับ

เพียงแต่ดีอยู่ตรงนี้มานานแล้ว จึงต้องกระตุ้นให้เดินปัญญาเล็กน้อย

คือให้หันมาเฉลียวใจว่า จิตยังติดบางสิ่งบางอย่างอยู่

ซึ่งการติดนี้ ติดกันทุกคน จนกว่าจะบรรลุพระอรหันต์ครับ

เพียงแต่ถ้าไม่รู้ทันว่าติด ก็ก้าวต่อไปไม่ได้

ถ้าปัญญารู้ทันถึงจุดไหน ก็ปล่อยวางในจุดนั้นลงได้

มีเพื่อนคนหนึ่งเมล์มาบอกผมว่า

พวกเราบางคนคิดจะปฏิบัติด้วยการหยุดอยู่กับจิตผู้รู้

เพราะว่าได้พบจิตผู้รู้แล้ว

ผมฝากให้สังเกตจิตใจอย่างละเอียดนะครับ

เพราะผู้รู้อันนั้น ยังเป็นผู้รู้เทียมที่สร้างขึ้นมาด้วยสมถะ

ไม่ใช่จิตผู้รู้ที่เป็นปกติ เป็นธรรมชาติธรรมดาแต่อย่างใด

และผู้ที่จะปฏิบัติด้วยการหยุดพฤติกรรมของจิต(ด้วยปัญญา) แล้วรู้อยู่ที่รู้ นั้น

ต้องเป็นพระอนาคามีแล้วครับ

นอกนั้นจิตยังเคลื่อน ยังฝัน ยังมีพฤติกรรม ยังปรุงแต่งออกไปภายนอกทั้งสิ้น

หากนึกๆ ให้หยุดเอาตามใจชอบ จะกลายเป็นการจอดรถในที่ห้ามจอดนั่นเอง

สิ่งที่ควรทำขณะนี้ก็คือ การหัดรู้ตัวให้เป็น รู้ว่าอันใดจิต อันใดอารมณ์

รู้เท่าทันพฤติกรรมของจิต ที่มันหลงไปบ้าง มันเพ่งไปบ้าง

เมื่อสามารถรู้ทันพฤติกรรมของจิตได้แล้ว

จึงจะเริ่มรู้ปรมัตถ์ในฝ่ายนามธรรมได้

แล้วจึงมีสติระลึกรู้สภาพธรรมที่กำลังปรากฏ

ด้วยจิตที่เป็นกลางๆ คือเป็นปกติธรรมดาของมนุษย์

เป็นจิตที่ไม่ถูกนิวรณ์ครอบงำนั่นเอง

โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)

เมื่อวันพุธ ที่ 31 มกราคม 2544

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ข้อพึงระวังของผู้เจริญวิปัสสนา

พอผู้ปฏิบัติ นึกถึงการปฏิบัติธรรม

ก็เกิดความรู้สึกว่า จะต้องทำอะไรบางอย่าง หรือหลายอย่าง

จึงจะสมกับที่เรียกว่า “การปฏิบัติ” ธรรม

แล้วสิ่งที่กระทำทั้งหมดนั้น ก็คือการทำสมถะล้วนๆ

ในขณะที่การเจริญวิปัสสนานั้น ไม่มีการกระทำใดๆ เลย

นอกจากรู้อารมณ์ตัวจริงทั้งปวงไปด้วยจิตที่เป็นกลางเท่านั้น

การรู้ตามความเป็นจริง คือสิ่งที่พวกเราไม่คุ้นเคย

เพราะเราเคยชินกับ “การทำอะไรบางอย่าง” มากกว่าการ รู้

วิปัสสนาซึ่งเป็นเรื่องง่าย จึงกลายเป็นเรื่องที่เข้าใจยากไปเลย

ดังนั้น ก่อนที่จะเจริญสติ หรือทำวิปัสสนา

เราจะต้อง รู้ หรือเจริญสติ ให้เป็นเสียก่อน

ถ้ายังไม่ทราบว่า รู้ หรือการมีสติสัมปชัญญะที่ถูกต้องเป็นอย่างไร

แล้วไปลงมือเจริญสติเข้า ก็อดที่จะเจริญสติอย่างผิดๆ ไม่ได้

เข้าลักษณะ ยิ่งทำ ก็ยิ่งผิด คือยิ่งเพ่งจ้องหนักขึ้นทุกทีๆ

โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)

เมื่อวัน จันทร์ ที่ 29 มกราคม 2544

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ความเมตตา

เรื่องของความเมตตานั้น มีได้หลายระดับครับ

ในทางโลกก็มีความเมตตา แบบมีผู้เมตตา และมีผู้ที่รับความเมตตา

เช่นมีพ่อมีแม่ ที่ให้ความเมตตาต่อลูกของตน

มีคนใจบุญ ที่เมตตาต่อคนอื่น หรือสัตว์อื่น

ความเมตตาระดับนี้ ยังค่อนข้างแปรปรวนง่าย

เช่นพ่อแม่เมตตาลูกแล้ว ก็เปลี่ยนเป็นราคะ คือเกิดผูกพันเป็นเจ้าของ

หรือคนใจบุญ อาจจะเลิกเมตตาคนบางคน

เพราะไอ้หมอนั่นมันพูดกวนโทสะ ขึ้นมา เป็นต้น

อุบายที่จะให้เกิดความเมตตาระดับนี้ ก็มีอยู่มากมาย

เช่นสร้างความรู้สึกที่ดีต่อผู้อื่น มองผู้อื่นเหมือนลูกหลาน

หรือคิดถึงอกเขาอกเรา เห็นเขาเคยคิดผิด ทำผิด เหมือนเราเมื่อก่อน

แล้วเขาก็จะต้องจมกับผลทุกข์ที่ตามมา เหมือนที่เราเคยทุกข์มาก่อน ฯลฯ

ความเมตตาอีกชนิดหนึ่ง เป็นความเมตตาแบบเหนือโลก

ผู้เมตตานั้นท่านประจักษ์ชัดถึงความประจวบมีขึ้นเป็นคราวๆ ของสรรพสิ่ง

ไม่มีเขา ไม่มีเรา แต่กระแสเมตตาก็เกิดขึ้นได้

เพราะจิตของท่านปราศจากศัตรูของความเมตตา

 (คล้ายกับที่สมาธิเกิดขึ้น เพราะจิตปราศจากนิวรณ์อันเป็นศัตรูของสมาธิ)

เมตตาชนิดนี้ ผ่องใส เยือกเย็น อบอุ่น (แปลกนะครับ ทั้งเย็นทั้งอุ่น)

เบิกบาน แผ่ไพศาลไม่มีประมาณ

และเสมอกันหมดแก่ “สัตว์” ทั้งปวง

จิตที่จะเกิดเมตตาชนิดนี้ได้ ไม่ต้องอาศัยอุบายอะไรเลย

ไม่ยุ่งยากและแปรปรวนเหมือนความเมตตาแบบโลกๆ เสียด้วยสิ

โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)

เมื่อวัน อังคาร ที่ 12 กันยายน 2543

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ความแตกต่างในการทำงานของนักภาวนา

ผมสังเกตเห็นความแตกต่างในการทำงาน

ระหว่างผู้ปฏิบัติกับผู้ไม่ปฏิบัติ อยู่ 3 – 4 ประการครับ

อย่างแรกคือถ้าเกิดความเครียด ผู้ปฏิบัติจะรู้ทัน แล้วปล่อยวางได้เร็ว

ถ้าเกิดความฟุ้งซ่าน ก็จะตั้งสติจดจ่อลงกับงานได้เร็ว

ถ้าพบจุดที่ติดขัดทางความคิด ก็จะถอนตัวออกมาเป็นคนดู

หรือเหมือนคนขึ้นไปยืนบนที่สูง หาทางออกจากจุดที่ติดขัดง่าย

และเพราะไม่ยึดติดรุนแรงในความคิดและวิธีการทำงาน

ก็หาแนวความคิดใหม่ๆ หรือวิธีการทำงานใหม่ๆ ได้เสมอๆ

ประการสำคัญคือ ทำงานเป็นทีมได้ดีครับ เพราะเห็นแก่ตัวน้อยหน่อย

แต่ทั้งนี้ หมายถึงผู้ปฏิบัติที่เจริญสติสัมปชัญญะนะครับ

ถ้าเป็นผู้ปฏิบัติที่ติดสมถะ จะหนีโลก และโมโหง่ายกว่าคนปกติ

โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)

เมื่อวันพฤหัสบดี ที่ 21 กันยายน 2543

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ธรรมจากจิตใจ

ธรรมที่ออกมาจากจิตใจ เป็นธรรมที่น่าฟัง
 และเมื่อฟังแล้วก็ได้ทั้งรสธรรมและความสงบเย็น
 แต่ถ้าฟังแล้วนำไปคิด
 บางที สิ่งที่รู้สึกว่าเข้าใจง่าย กลับจะกลายเป็นสิ่งที่เข้าใจยากก็ได้

 ธรรมแท้ไม่มีอะไรให้ต้องพูดมาก
 เพราะสิ่งที่พูดได้ ล้วนแล้วแต่เป็นของสมมุติทั้งนั้น
 แต่เราก็จำต้องอาศัยสมมุติ เป็นสื่อในการถ่ายทอดธรรม

 วิธีการสอนของเซ็น เป็นวิธีการที่โดดเด่นในตัวเอง
 สิ่งที่เซ็นกล่าว ไม่ใช่สิ่งที่เซ็นต้องการ
 จำเป็นที่เราต้องเพิกสมมุติทิ้ง จึงจะเข้าใจเนื้อธรรมที่เซ็นต้องการสื่อ

 ที่คุณกล่าวถึงคำสอนแบบเซ็นมานั้น ก็น่าฟังมาก
 เช่น ไปข้างหน้าก็ผิด ถอยหลังก็ผิด อยู่เฉยๆ ก็ผิด
 แล้วอย่างนี้ จะให้ผู้ปฏิบัติเข้าใจได้อย่างไรว่า สิ่งที่ถูกคืออะไร
 เพราะไม่เหลือช่องทางอะไรให้คิดมากกว่านี้อีกแล้ว
 ยิ่งคิด ก็ยิ่งสับสน ยิ่งพยายาม ก็ยิ่งห่างไกลจากธรรม

 ผมเข้าใจว่า เซ็นต้องการให้ผู้ปฏิบัติปล่อยวางความคิดเรื่อง ผิด และ ถูก
 คือปล่อยวางสิ่งที่เป็นคู่ทั้งหลาย อันเกิดจากความคิดของตน
 เพื่อรู้จักสิ่งที่พ้นจากความเป็นคู่ หรือรู้จักสิ่งที่เป็นสิ่งเดียวรวด
 ซึ่งจะรู้ได้ด้วยการ รู้ ไม่ใช่ด้วยการ คิด
 เพราะความคิดเป็นที่มาของ ตัณหา และ ทิฏฐิ
 อันชักพาให้จิตท่องเที่ยวอยู่ในโลกสมมุติอย่างไม่มีที่สิ้นสุด

 ขอยกตัวอย่างจากคำสอนของหลวงพ่อชา สุภัทโท สักเรื่องหนึ่ง
 คือคราวหนึ่ง หลวงพ่อชา ท่านชูไม้เท้าของท่านให้ญาติโยมดู
 แล้วถามว่า ไม้นี้สั้น หรือยาว
 ญาติโยมบ้างก็บอกว่าสั้น บ้างก็ว่ายาว
 ท่านจึงอธิบายให้ฟังในทำนองว่า
 ไม้เท้านี้มันไม่สั้น และไม่ยาว มันเป็นของมันอยู่อย่างนี้แหละ
 แต่คนที่ต้องการไม้ยาว ก็รู้สึกว่าไม้นี้สั้นไป
 ส่วนคนที่ต้องการไม้สั้น ก็จะรู้สึกว่า ไม้นี้ยาวเกิดไป

 ในความเป็นจริงแล้ว สิ่งต่างๆ ก็เป็น อย่างที่มันต้องเป็นนั่นแหละ
 แต่ตัณหาและทิฐิ ทำให้จิตก่อภพก่อชาติไม่หยุดหย่อน
 เมื่อใดเข้าใจว่า สิ่งทั้งปวงเป็นอนัตตา
 จิตจะสักแต่ว่ารู้สิ่งนั้นเท่านั้น
 ตัณหา และทิฏฐิก็ไม่เข้ามาครอบครองเป็นนายเหนือจิต
 เมื่อถึงจุดนั้น ก็ไม่ต้องถามต่อไปแล้วว่า
 อะไร จะเป็นอะไร ต่อไปอีก

โดยคุณ สันตินันท์ (นามปากกาของหลวงพ่อปราโมทย์ก่อนบวช)

เมื่อวันจันทร์ ที่ 8 พฤศจิกายน 2542

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่