Dhammada.net

เห็นกิเลสแล้วทุกข์

ถาม : ผมตามดูจิตในช่วง2เดือนนี้มาตลอดพบว่าตนเองมีกิเลสเกิดขึ้นทั้งวันทำให้รู้สึกทุกข์และไม่สามารถทำอะไรกับมันได้และถ้าผมตามกิเลสไปคิดต่อก็จะให้ทุกข์เข้าไปใหญ่ จึงขอเรียนถามอาจารย์ว่าผมควรทำอย่างไร ให้ความทุกข์ที่เกิดขึ้นน้อยลงหรือหายไปครับ ?

ตอบ : ปัญหาตอนนี้คือ เห็นกิเลสได้แล้ว แต่จิตยังปฏิเสธที่จะไม่เอากิเลสครับ
พอปฏิเสธก็เลยทำให้จิตทุกข์เพิ่มขึ้น
แต่ถ้าหัดดูกิเลสด้วยใจที่ยอมรับว่า จิตยังต้องมีกิเลสเพราะยังไม่หลุดพ้น
แล้วหัดดูกิเลสอย่างมีสติ ตั้งมั่น เป็นกลาง
เรียนรู้จิตที่มีกิเลสว่า เที่ยงหรือไม่เที่ยง
บังคับได้หรือไม่ได้ เกิดขึ้นแล้วดับหรือไม่ดับ
การหัดดูเรียนรู้แบบนี้แหละครับ ที่จะทำให้จิตทุกข์น้อยลงไปตามลำดับ
จนในที่สุดก็จะพ้นจากกิเลสได้ครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ภาวนาแล้วไม่นิ่ง

ถาม : ตอนนี้กำลังฝึกปฏิบัติอยู่ค่ะ แต่รู้สึกตัวเองไม่นิ่ง ยิ่งฝึกไปยิ่งรู้น่ะค่ะว่ากิเลสเยอะ โทสะ โมหะ ยิ่งหงุดหงิดตัวเอง อึดอัดค่ะ
ไม่รู้ว่าควรจะทำยังไงดีค่ะ มีอะไรมากระทบก็รู้น่ะค่ะ ว่าเกิดอารมณ์อะไร แต่ไม่ดับอ่ะค่ะ เหมือนยังเก็บไว้อยู่ลึกๆ
รบกวนช่วยให้คำแนะนำด้วยค่ะ

ตอบ : ปัญหาอยู่ที่ อยากให้จิตนิ่ง อยากไม่มีกิเลส อยากให้อารมณ์ดับ
อยากแล้วไม่รู้ว่าอยาก จิตก็เลยหลงไปเพราะความอยาก
จริงๆ แค่เพียงเรารู้ทันว่าอยาก (ไม่ใช่ต้องไม่อยาก)
แค่เพียงเรารู็ทันว่าจิตไม่นิ่ง(ไม่ใช่ต้องนิ่ง)
แค่เพียงรู้ทันว่าจิตมีกิเลส(ไม่ใช่ต้องไม่มีกิเลส)
แค่เพียงรู้ทันว่าอยากให้อารมณ์ดับ(ไม่ใช่อารมณ์ต้องดับตามที่อยากให้ดับ)
เท่านี้ก็คือการภาวนา ที่จะนำไปสู่การมีสติมีจิตตั้งมั่นแล้วก็มีปัญญาได้แล้วครับ
แต่ถ้าหลงไปตามความอยากก็จะยิ่งไกลจากการมีปัญญา
เพราะความอยากเป็นเหตุให้เกิดทุกข์
การทำตามความอยากจึงเป็นการนำไปสู่ทุกข์ ไม่ใช่นำไปสู่ความพ้นทุกข์นะครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

รู้สึกท้อในการภาวนา

ถาม : เมื่อรู้สึกท้อใจในการภาวนา กลัวจะบรรลุธรรมไม่ได้ ทำอย่างไรดีครับ?

ตอบ : รู้สึกท้อก็ให้หัดดูจิตที่ท้อนั่นแหละครับ
แล้วก็ไม่ต้องไปสนใจว่าท้อเรื่องอะไร แค่ดูจิตที่ท้อไปเท่านั้น
ดูๆ ไปก็จะเกิดสติ เห็นจิตที่ท้อก็เกิดดับเป็นธรรมดา
การหัดดูแบบนี้ (รวมทั้งดูกาย และดูจิตอื่นๆที่กำลังปรากฏ)
จะเป็นการเจริญภาวนาที่นำไปสู่ความพ้นทุกข์ได้ครับ
เพราะฉะนั้นไม่ต้องกังวลว่าตัวเองจะบรรลุธรรมไม่ได้หรอกครับ
ขอเพียงศึกษาปฏิบัติภาวนาให้ถูกเท่านั้น ก็จะสามารถบรรลุธรรมได้ครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

เพ่งเพราะไม่มีเครื่องอยู่ (วิหารธรรม)

ถาม : ตอนนี้ไม่มีเครื่องอยู่เพราะอยู่แล้วเพ่งตลอด ก็พยายามดูสภาวะไป ที่เห็นบ่อยก็ตอนเผลอ ตอนคิดและก็ตอนไม่ชอบ(เวลาเพ่ง) ควรใช้ 3 อย่างนี้เป็นเครื่องอยู่ หรือควรเลือกอย่างใดอย่างหนึ่งดีคะ?

ตอบ : หลักอันหนึ่งคือ
“ให้รู้สิ่งที่กำลังปรากฏด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง”
เพราะฉะนั้นอะไรปรากฏขึ้นในขณะนั้น ก็หัดดูอันนั้นไปได้เลยครับ
อย่าเลือกจะดูเพียงอย่างใดอย่างหนึ่งนะครับ
เพราะถ้าเลือกเพียงอย่างเดียวจิตจะเสียความเป็นกลาง
คือจะปฏิเสธสิ่งที่เราไม่ได้เลือก แล้วจะกลายเป็น
การฝืนบังคับให้จิตไปดูอย่างอื่น โดยที่จิตเองไม่ได้สนใจจะรู้ในขณะนั้นครับ

ส่วนเรื่องความอยาก ต้องหัดดูด้วยจิตที่เป็นกลางครับ
ถ้ายังดูเพราะยังอยากให้หาย (ดูความอยากเพื่ออยากให้หาย)
ก็ยังไม่เป็นกลาง ต้องหัดดูต่อไปอีกนะครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ถามตอบเรื่องการดูกาย

ถาม 1. ฐานกายคืออะไรครับ ?

ตอบ : คือส่วนของร่างกายตัวเองซึ่งเป็นสิ่งที่ถูกรู้อยู่
อย่างเช่น ลมหายใจ ร่างกายที่กำลังเคลื่อนไหว
ซึ่งกำลังเป็นสิ่งที่ถูกรู้นั่นเอง

ถาม : 2. การแยกกายแยกจิต ทำยังไงครับ และมันเป็นอาการยังไง ?

ตอบ : การแยกกายแยกจิตนี้จะเกิดขึ้นเอง
เมื่อจิตมีสติรู้สึกตัวและมีความตั้งมั่นในการรู้สิ่งต่างๆ
ในขณะนั้นถ้าจิตมารู้กาย
รู้สึกเหมือนร่างกาย แขน ขา เป็นอีกส่วนหนึ่ง จิตที่รู้ก็เป็นอีกส่วนหนึ่ง
รู้สึกได้ชัดถึงการแยกกันทำงานของกายกับจิตครับ

ถาม : 3. การดูกายดูยังไงครับ คือตามรู้ที่มันเคลื่อนไหวใช่มั๊ยครับ​ ?

ตอบ  : พอร่างกายเคลื่อนไหว ยืน เดิน นั่ง นอน หรือรู้สึกว่ามีลมหายใจ มีท้องพองยุบ
ก็ให้มีสติมีความตั้งมั่น รู้สึกอยู่ว่ามีร่างกายที่เคลื่อนไหวเป็นส่วนหนึ่ง
จิตที่รู้สึกก็เป็นอีกส่วนหนึ่งครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

หัดฝึกรู้จากจิตที่หลง

ถาม : เรายังต้องฝึกรู้ที่จิตหลงไปเรื่อยๆก่อนใช่ไหมครับพอจิตรับบ่อยๆเข้าแม้เป็นเพียงชั่วขณะ วันหนึ่งจิตจะรู้สึกได้เอง จิตก็จะรู้ถึงความแตกต่างของรู้และหลง อย่างหลวงพ่อบอกว่าเป็นลักษณะของสันตติจะขาดออก

ตอบ : ถ้าสามารถฝึกรู้ได้ว่า เมื่อกี้จิตหลงไป (ไม่ใช่รู้ว่ากำลังหลง)
ก็ให้ฝึกรู้ว่าเมื่อกี้หลงไป รู้ให้ได้บ่อยๆ
ก็จะเห็นเองว่า จิตที่รู้กับจิตที่หลงเป็นคนละขณะกัน
รู้แค่นี้ก็พอแล้วครับ ไม่จำเป็นว่าต้องไปเห็นสภาวะก่อนหลงก็ได้ครับ

ถาม : การปฏิบัติต่อไปตรงนี้เรื่องที่รู้มันจะไม่เป็นวิเศษลักษณะ(อาการของจิต)หรือเรื่องในบัญญัติ(สมมุติ) แต่จะเป็นเรื่องของสามัญลักษณะจิต(ไตรลักษ์)กับปรมัติธรรม(วิมุติ)

ตอบ : เราไม่ได้สนใจเรื่องที่รู้นะครับ
แต่จะสนใจมาที่รูปนาม(ขันธ์ ๕) ว่าเป็นไตรลักษณ์
เช่น เราจะไม่สนใจว่าก่อนหลงจิตจะเป็นอย่างไร
แต่สนใจว่า จิตที่รู้เกิดขึ้นแล้วย่อมดับไป
หรือสนใจว่าจิตที่หลงเกิดขึ้นแล้วย่อมดับไปครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

การเกิดเป็นทุกข์จริงหรือ?

ถาม : ทำไมการเกิดจึงเป็นทุกข์จริงหรือถึงขนาดต้องไปนิพพานเพื่อไม่เกิดอีก?

ตอบ : การเกิดที่ว่า คือการปรากฏขึ้นของขันธ์อันเป็นที่ตั้งอุปาทานซึ่งเป็นทุกขสัจจ์
เพราะฉะนั้นเมื่อยังต้องเกิด ก็ยังพ้นไปจากทุกข์ไม่ได้ครับ 
ผู้ที่ยังไม่เข้าใจว่าอะไรคือทุกข์ ก็จะไม่เห็นทุกข์
แล้วก็หลงดิ้นรนที่จะแสวงหาความสุขที่ต้องพึ่งพาอาศัยสิ่งภายนอก
ซึ่งก็ยังไม่ใช่การพ้นทุกข์จริงๆ เพราะเมื่อได้ความสุขแบบนี้
ความสุขแบบนี้ก็ยังต้องเสื่อมดับไปอีก
แต่ถ้าใครมาศึกษาเรียนรู้ลงมือปฏิบัติตามที่พะพุทธเจ้าสอนไว้
ก็จะพบว่ามีทางที่จะพ้นไปจากทุกข์ได้อย่างแท้จริง
และเมื่อสามารถปฏิบัติตามจนพ้นทุกข์ได้แล้ว
พบสภาวะที่เรียกว่านิพพานได้แล้ว ก็ไม่ต้องมาเกิดอีกครับ 

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

รู้ทันจิตที่โกรธไม่ได้

ถาม : อยากถามว่าจะทำยังไงให้ดูทันจิต (จิตที่โกรธ) ที่เกิดขึ้น เพราะปฏิบัติมาประมาณ 2 ปีกว่าแล้ว หรือว่าทำผิดวิธีหรือเปล่าคะ ขอบคุณมากค่ะ ?

ตอบ   : ถ้าเป็นเรื่องรู้ไม่ทันจิตที่มีความโกรธละก็
ไม่ต้องกังวลว่าจะทำผิดอะไรหรอกครับ
เพราะความโกรธจริงๆ แล้ว ยังรู้ทันได้ยากมากสำหรับหลายๆคน
และผู้ที่จะความโกรธได้ขาด ก็มีตั้งแต่พระอนาคามีกับพระอรหันต์เท่านั้น
สำหรับอย่างเราๆ ตอนนี้พอเกิดโทสะก็ให้สำรวมกายวาจาไว้ก่อน
แล้วค่อยๆ หัดดูไปเท่าที่พอจะดูได
ดูไม่ได้ก็ใช้อุบายทำจิตให้สงบก่อน
หรือหลบไปให้ไกลจากการกระทบอารมณ์ขณะนั้นก่อนก็ได้ครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

จากอยู่กับผู้รู้ จนถึงทำลายผู้รู้

การมีผู้รู้ก็เพื่อให้เห็นว่า สิ่งที่ถูกรู้เป็นไตรลักษณ์
ส่วนสภาวะใดไม่อาจแยกผู้รู้กับสิ่งที่ถูกรู้ได้
ก็สามารถพลิกมาหัดดูความเป็นอนัตตาของจิตผู้รู้ได้นะครับ
ส่วนหนึ่งของการอยู่กับผู้รู้ ก็เพื่อจะเห็นความจริงว่า
ผู้รู้เองก็เป็นไตรลักษณ์ ผู้รู้ก็ไม่ใช่สิ่งที่จะยึดถือเอาไว้ได้
และเมื่อวันใดที่ปัญญาแก่รอบ
ความยึดมั่นถือมั่นต่อผู้รู้ก็จะถูกละออกไป
หรือที่เรียกกันว่า ทำลายผู้รู้นั่นเอง
ดังนั้นอย่าเพิ่งด่วนทิ้งผู้รู้ไปในขณะที่ปัญญายังไม่แก่รอบนะครับ
เพราะจะกลายเป็นการทิ้งทางเดินไปสู่ความพ้นทุกข์นั่นเอง

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่