โอวาทแด่นักภาวนา

เมื่อมีเหตุปัจจัย จิตก็ย่อมปรุงแต่งอารมณ์ไปตามเหตุปัจจัย … อันนี้เป็นธรรมชาติของคนทั่วไป ส่วนใครจะปรุงแต่งเป็นอย่างไร ก็เป็นเรื่องเฉพาะตัว จะมาห้ามไม่ให้เกิดอารมณ์ปรุงแต่ง จะมาห้ามไม่ให้เกิดขุ่นมัว ฯลฯ ก็ย่อมเป็นไปไม่ได้ สิ่งที่นักปฏิบัติจะต้องถือนำมาประพฤติปฏิบัติคือ เมื่อจิตเป็นอย่างไร ก็ให้รู้ว่าจิตเป็นอย่างนั้น ไม่ใช่ว่าเป็นนักปฏิบัติแล้ว ต้องไม่มีจิตขุ่นมัว ต้องไม่มีจิตอกุศล… ซึ่งเป็นไปไม่ได้ตราบใดที่ยังไม่หลุดพ้น ดังนั้น ไม่ว่าใครจะเป็นอย่างไร เราก็ไม่ควรติเตียนเขา และยิ่งไม่ควรติเตียนหากเขายังตามรู้จิตของเขาได้อย่างมีสติสัมปชัญญะ แต่ถ้าเป็นนักปฏิบัติแล้ว ทอดธุระ ไม่ตามรู้จิตตัวเอง ต่อให้มีกิริยาที่งดงามก็ย่อมควรถูกตำหนิ ส่วนการจัดการเรื่องราวต่างๆ ก็จัดการไปตามเรื่องด้วยความมีศีล ด้วยความมีเมตตา

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

จะถามอะไร คำตอบสุดท้าย ก็คือ ธรรม (ธรรมชาติที่เกิดขึ้น ดับไปเท่านั้น)

ถาม : เมื่อเราถอยห่างออกมาหน่อย จะเห็นกายเหมือนหุ่นยนต์ขยับเขยื้อนไปได้เอง ถามว่าใครเป็นผู้สั่งให้มันเคลื่อนไหวโน่นนี่ครับ? เพราะรู้สึกว่าผู้ดูนี่ไม่ได้สั่งแน่นอน และบางครั้งก็รู้สึกถึงจิตที่เกิดอารมณ์บางอย่างขึ้นมาเช่นการขัดเคือง ตัวผู้ดูนี้ก็เห็นแยกออกมา อันนี้พอเข้าใจได้ว่าจิตขัดเคืองเองตามเหตุตามปัจจัย แต่ว่าแล้วผู้ดูตัวนี้ล่ะ? มันไม่ใช่คนเดียวกันหรอกหรือครับ? ทำไมมันมีความนิ่งอยู่ได้ครับ ผมทำอะไรผิดไปหรือเปล่าครับ?

ตอบ : คนเรามีขันธ์ 5 ที่ทำหน้าที่ไปตามธรรมชาติครับ ใครจะสั่งใครจะรู้ใครจะดูก็ไม่ต้องไปค้นหาหรอกครับ เมื่อกายเคลื่อนไหว เมื่อจิตมีราคะ โทสะ โมหะ เพียงแค่เรารู้ว่ากายเคลื่อนไหว รู้ว่าจิตมีราคะ รู้ว่าจิตมีโทสะ รู้ว่าจิตมีโมหะ เท่านี้คือทางพ้นทุกข์ ผู้รู้ ผู้ดู จะเป็นอะไร จะเป็นตัวเดียวกับขันธ์หรือจะคนละตัว ก็ไม่ใช่เรื่องสำคัญที่ต้องหาคำตอบ เพราะถึงจะค้นหาคำตอบให้ลึกซึ้งอย่างไร สุดท้ายทุกอย่างก็คือ ธรรม (ธรรมชาติที่เกิดขึ้น ดับไปเท่านั้น) แม้จะไม่รู้คำตอบที่ลึกซึ้ง รู้แต่เพียงว่า ร่างกาย จิตใจ ผู้รู้ ผู้ดู ก็มีความเกิดขึ้น-ดับไปเป็นธรรมดา เราก็จะเกิดปัญญาพ้นจากทุกข์ ได้เท่าๆ กับคนที่รู้คำตอบอย่างลึกซึ้ง รู้ว่าสิ่งทั้งหลายล้วนแต่เกิดขึ้น-ดับไป แต่ถ้าใครรู้คำตอบอย่างลึกซึ้ง แต่ไม่รู้ว่าสิ่งทั้งหลายรวมทั้งกายและจิตล้วนแต่เกิดขึ้น-ดับไปเป็นธรรมดา คนนั้นก็ยังไม่ถึงทางที่จะพ้นไปจากทุกข์ได้เลย ดังนั้นเมื่อเราเกิดสงสัย เราก็ไม่ต้องถามหาคำตอบหรอกครับ หันมาสนในจิตที่กำลังหลงเพราะมีความสงสัย ดูความเกิดขึ้น-ดับไปของจิตที่หลงไป จะดีที่สุดเลยครับ เพราะนี่คือทางพ้นทุกข์ที่ตรงที่สุด

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ในเมื่อเราสร้างสติให้เกิดขึ้นตรงๆไม่ได้ เราควรจะมีความเพียรอย่างไร?

ทั้งความเพียรชอบ (สัมมาวายามะ) และระลึกชอบ (สัมมาสติ) และมรรคอีก 6 องค์ ย่อมต้องอาศัยและเกื้อกูลซึ่งกันและกัน ครูบาอาจารย์จะเคยบอกว่า เมื่อใดมีสติ (สัมมาสติ) เมื่อนั้นคือมีความเพียร (สัมมาวายามะ) ปัญหาจึงน่าจะอยู่ที่เรามีความเพียรที่ไม่ถูกต่างหาก (เพราะถ้ามีความเพียรที่ถูกก็ย่อมมีสติ) เช่น พอมีความโกรธก็หาทางทำลายความโกรธ แทนที่จะหัดดูความโกรธ หรือพอมีความทุกข์ก็หาทางทำลายความทุกข์ แทนที่จะหัดดูความทุกข์ หรือพอจิตว่างๆ เฉยๆ แทนที่จะหัดดูจิตที่ว่างๆ เฉยๆ ก็เที่ยวหาอุบายมาทำเพื่อให้เกิดปัญญา อีกนัยหนึ่งตามหลักที่หลวงพ่อบอกว่า เหตุใกล้ให้เกิดสติคือการที่จิตจำสภาวะได้ แทนที่เราจะเพียรหัดดูสภาวะที่เกิดขึ้น เราก็ไปหาทางสร้าง หาทางดับ หาทางแก้สภาวะ การหัดดูสภาวะนี่แหละครับที่จะทำให้จิตจำสภาวะได้ แล้วก็เกิดเป็นสัมมาสติในทันทีที่รู้ว่ามีสภาวะที่เคยจำได้เกิดขึ้น ปัญหาที่ตามมาคือพอหัดดูแล้ว แต่สัมมาสติยังไม่เกิด ก็เที่ยวหาอุบาย (หัดทำ) เพื่อให้เกิดสัมมาสติ แทนที่จะหัดดูต่อไป โดยไม่เข้าใจว่าที่สติยังไม่เกิด ก็เพราะจิตยังจำสภาวะไม่ได้ ที่จิตยังจำสภาวะไม่ได้ ก็เพราะยังหัดดูไม่พอ ด้วยความไม่เข้าใจบวกกับความอยากมีสติก็เลยหลงไปหัดทำ ไม่ยอมหัดดู ที่ถามว่าจะเพียรอย่างไรเพื่อให้เกิดสติ ก็คงบอกได้ว่า ก็เพียรหัดดูไปเรื่อย อย่าไปหัดทำอะไรกับสภาวะที่ปรากฏก็แล้วกันครับ

เบื้องต้นต้องหัดเชิงคุณภาพก่อน แม้จะได้ปริมาณที่น้อยนิดก็ตาม ด้วยปริมาณที่น้อยนิดแต่มีคุณภาพนี่แหละครับ ที่จะทำให้เกิดเป็นปริมาณที่มากและเปี่ยมไปด้วยคุณภาพ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

การที่เห็นสภาวะได้แสดงว่ารู้ตัวได้ถูกต้องใช่หรือไม่ ?

การเห็นอะไรนั้น ไม่ใช่ตัวชี้ว่าเรารู้ตัวเต็มที่หรือไม่นะครับ เราจะรู้อะไรก็ได้ แต่จะรู้ตัวเต็มที่หรือไม่ ต้องหัดสังเกตเองครับ ผมก็บอกไม่ได้เหมือนกัน เมื่อวานก็พูดเรื่องนี้เหมือนกัน เพราะมีคนถามว่า เห็นอาการแบบนั้นแบบนี้นี่ถูกหรือเปล่า ก็เลยบอกไปว่า จะเห็นอะไรนั้นไม่ใช่ตัวบอกว่าถูกหรือไม่ถูก ถูกหรือไม่ถูกอยู่ที่ เห็นแล้วจิตมันตื่นรู้ตัวหรือไม่ ถ้าเห็นแล้วเกิดรู้ตัวขึ้นก็ถูก ถ้าเห็นแล้วจิตไม่เกิดความรู้ตัวขึ้น ต่อให้เห็นสภาวะละเอียดยิบก็ไม่มีประโยชน์ มีอีกประเด็นที่พูดถึงเมื่อวานก็คือ ส่วนมากคนที่หัดดูจิต จะพยายามหัดดูสภาวะ หัดดูอารมณ์ต่างๆ แทนที่จะหัดรู้ตัว เมื่อยังรู้ตัวไม่เป็น จะไปหัดดูสภาวะได้อย่างไร หรือจะไปหัดดูจิตได้อย่างไร หลักที่สำคัญคือ ต้องหัดรู้ตัวให้เป็นก่อน ถ้ารู้ตัวเป็น ก็ไม่ต้องหัด  ดูจิต แล้ว เพราะจะดูจิตเป็นอัตโนมัติ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

จะเห็นจิตได้อย่างไร รู้ได้อย่างไรว่าเป็นจิต ต้องเห็นจิตก่อนถึงจะบรรลุธรรมใช่หรือไม่ ?

ผมว่าต้องเลิกสนใจไปเลยว่าจะเห็นจิตได้อย่างไร แล้วก็เพียงแค่รู้ตัวไปเรื่อยๆ ก็พอ ไม่ต้องสนใจว่าเป็นจิตหรือไม่ใช่จิต ความสงสัยว่าเป็นจิตหรือไม่ใช่จิตนั้น มันก็ยากที่จะหายสงสัยถ้ายังพยายามมองหาจิต เพราะโดยความหมายของจิตที่ว่าเป็นผู้รู้อารมณ์ เราจึงไม่มีทางเห็นจิตได้เลย หรือถ้าจะว่ากันตามที่หลวงปู่ดูลย์สอนไว้ใน จิตคือพุทธะ ว่า จิตไม่มีรูปร่าง ไม่มีขอบเขต เราจึงไม่อาจจะเห็นจิตอย่างที่คิดว่าต้องเห็นได้เลย ถ้าจำได้หลวงพ่อเคยพูดไว้ตั้งแต่ก่อนบวชว่า การพยายามดูให้เห็นตัวจิต ก็จะเห็นเป็นจิตที่ซ้อนๆ ลงไปไม่สิ้นสุด การดูจิตที่เราดูๆ กันอยู่จึงไม่อาจที่จะเห็นตัวจิตได้เลย จะเห็นก็แค่อาการของจิตบ้าง พฤติกรรมของจิตบ้างเท่านั้น และทั้งอาการของจิตและพฤติกรรมของจิตเอง ก็ยังเป็นสิ่งที่ถูกจิตไปรู้เช่นกัน ในการดูจิต เราจึงไม่ต้องดูให้เห็นตัวจิตแต่อย่างใดเลยครับ การดูจิตเป็นเพียงแค่รู้อาการหรือพฤติกรรมของจิตไปเรื่อยๆ เท่านั้น ดูไปจนกระทั่งเห็นว่าอาการของจิต พฤติกรรมของจิต มันทำให้เราเกิดปัญญาขึ้นเองว่า จิตไม่ใช่เรา ซึ่งจะต่างจากการดูกาย ที่เราเห็นตัวกายอยู่จนเกิดปัญญาว่า กายไม่ใช่เรา เมื่อเห็นกายเห็นจิตไม่ใช่เราได้ สังโยชน์เบื้องต้นก็จะถูกละไปได้ หลวงพ่อจะพูดเสมอว่า การเห็นกายไม่ใช่เรานั้นง่าย ซึ่งผมคิดว่าเป็นเพราะ มันมีตัวกายให้ดูอยู่ แต่การเห็นจิตไม่ใช่เราจะยากกว่ามาก เพราะมันไม่มีตัวจิตให้ดูนั่นเองครับ ดังนั้นต้องดูอาการของจิตหรือพฤติกรรมของจิตด้วยความรู้สึกตัวไปเรื่อยๆ แล้วก็จะเห็นว่าจิตไม่ใช่เราได้

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่