Dhammada.net

การเจริญปัญญา

ถาม : รู้ตัวเฉยๆเป็นยังไง คือเผลอไปแล้วรู้ รึเปล่าคะ ส่วนให้มาเจริญปัญญานี่เป็นยังไงคะ คือให้ต้องให้คิดว่าทุกอย่างเป็นไตรลักษณ์ทุกๆครั้งที่รู้ตัวหรือเปล่าคะ

ตอบ : รู้ตัวเฉยๆ คือรู้สภาวะต่างๆได้ แต่ไม่เห็นความเป็นไตรลักษณ์ของรูปนาม
การเจริญปัญญาคือการหัดสังเกตดูความเป็นไตรลักษณ์ที่กำลังปรากฏต่อหน้าต่อตา
ไม่ใช่การคิดๆ เอานะครับ
อย่างเช่น พอเกิดโทสะแล้วรู้ว่ามีโทสะ แล้วโทสะดับลง
ถ้าจิตเจริญปัญญาอยู่ก็จะเห็นโทสะดับลงไปต่อหน้าต่อตาโดยปราศจากการคิดครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ความคิดกับวิปัสสนา

ถาม : หลวงพ่อบอกว่า ผม จิตฟุ้งซ่านและปัญญาล้ำ พอกลับมาบ้านก็เลยมานั่งทบทวนที่หลวงพ่อบอกก็เห็นว่า ที่ปัญญาล้ำ คงเป็นเพราะผมมีเวลาว่างมาก ก็เลยชอบคิดพิจารณามาก โดยเฉพาะคิดพิจารณาหัวข้อธรรมต่าง ๆ เช่นปฏิจสมุปบาท การแยกรูปแยกนาม ฯลฯ จึงทำให้ฟุ้งซ่าน และ ปัญญาล้ำไป ก็เลยจะขอเรียนถาม อาจารย์ทุกท่านว่า ผมควรจะแก้ไขอย่างไรดีครับ

ตอบ : การเจริญวิปัสสนาไม่ต้องจงใจคิดนะครับ
แต่ถ้าฝึกคิดมาคนเคยชิน เวลาจะเจริญวิปัสสนาก็ให้หมั่นรู้สึกตัว
อย่าจงใจคิด และหัดรู้ทันจิตที่หลงไปคิดเอาครับ
ส่วนเวลานั่งสมาธิ ก็ให้นั่งรู้สึกตัวรู้สภาวะไปสบายๆ (อย่าจงใจคิด) ครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ความจำเป็นของสมถะ

การฝึกจิตให้มีความตั้งมั่นจึงจำเป็นต่อการเจริญปัญญา
ที่จิตต้องมีความตั้งมั่นมากพอจึงจะรู้ด้วยความเป็นกลางได้
แต่การรู้ด้วยความเป็นกลาง ไม่ใช่เพื่อทำให้อารมณ์เข้าไม่ถึงจิต
แล้วก็ไม่ใช่เพื่อปิดกั้นไม่ให้ทุกข์เข้าถึงจิต
แต่เพื่อให้เห็นตามจริงว่า สภาวะต่างๆ ล้วนเป็นไตรลักษณ์
ดังนั้นการทำสมถะเราจึงต้องเข้าใจว่าทำไปเพื่อให้จิตมีกำลังมีความตั้งมั่น
เมื่อจิตตั้งมั่นแล้วต้องใช้จิตที่ตั้งมั่นมาเจริญปัญญาต่อจึงจะพ้นทุกข์ได้จริง

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ก้าวข้ามสภาวะ

ถาม : ช่วงหลัง ๆ 3-4 เดือนนี้   เกิดถีนมิทธะ  ความคิดฟุ้งซ่าน  ความขุ่นรุ่มร้อนในใจเกิดสลับกับอารมร์อื่น  แต่ 3 ตัวดังกล่าวเกิดเด่นและบ่อยเป็นพิเศษ  ทั้งนี้ได้ดูลงไปถึงความพอใจและไม่พอใจด้วย   แต่เกิดมานาน ไม่สามารถก้าวข้ามสภาวะดังกล่าวไปได้  ไม่ทราบว่าปฏิบัติผิดพลาดตรงไหนคะ ?

ตอบ : ยังไม่ได้หรอกครับ ถ้าเห็นแล้วจิตยังไม่ชอบ ยังอยากข้ามให้ได้
ต้องหัดดูไปจนกว่าเห็นแล้ว จิตเป็นกลาง แค่รู้แค่ดูได้จริงๆ ครับ

อีกอย่างคือ เราไม่ได้ภาวนาเพื่อจะก้าวข้ามสภาวะแบบนี้หรอกนะครับ
เพราะแม้จะข้ามตอนนี้ไปได้ ก็ยังสามารถเกิดได้อีกตามเหตุตามปัจจัย
ที่เราต้องหัดคือ หัดรู้ไปเท่านั้น รู้แล้วสภาวะเหล่านี้จะดับหรือไม่ก็ได้
หัดรู้ไปจนเห็นว่า สภาวะเหล่านี้ก็ไม่เที่ยง เกิดดับไปตามเหตุปัจจัย
ไม่เป็นไปตามที่เรานึกอยากให้เป็นหรอกครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ในวันที่ภาวนาไม่ดี

ถาม : วันนี้เป็นอะไรไม่รู้ค่ะ จิตมันไม่ค่อยรับรู้อะไรเลยค่ะ มันเหมือนว่าเหนื่อย ดูไม่ชัดเจนค่ะ ไม่ค่อยรู้สึกตัว ลืมกายลืมใจบ่อย ๆ ค่ะ ต้องแก้ยังไงคะ?

ตอบ  : ไม่ต้องแก้นะครับ
ให้ยอมรับว่า ดูไม่ชัด ไม่ค่อยรู้สึกตัว
แล้วก็ตามดูไปเท่าที่ดูได้ รู้สึกตัวไปเท่าที่รู้ได้พอแล้วครับ
ถึงเวลาก็ทำตามรูปแบบไปตามปกติเหมือนทุกวัน
ถ้าเหมือนใจจะไม่ยอมรับว่าภาวนาไม่ดี ก็เตือนตัวเองไว้ครับว่า
วันนี้ภาวนาไม่ดี เดี๋ยวพรุ่งนี้ก็ดีเอง ใครๆ ก็เป็นแบบนี้กันทุกคนครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ถ้าต้องทำงานและต้องภาวนา ทำอย่างไรให้ก้าวหน้าทางธรรม?

ถาม : ในขณะที่ยังต้องปฏิบัติหน้าที่ในฐานะปุถุชนที่ต้องทำงาน
เพื่อหาเลี้ยงชีพด้วยค่ะ เพราะรู้สึกว่า ใจที่ใช้ปฏิบัติธรรม กับ ใจที่ใช้ปฎิบัติงาน ช่างตรงข้ามกันเหลือเกิน
แล้วจะก้าวหน้าในทางธรรมได้อย่างไร

งานที่ทำต้องอาศัยความกระตือรือร้น รวมทั้งต้องมีความ active สูง เพื่อดันลูกน้องให้ทำงานสัมฤทธิ์ผล
เลยรู้สึกว่าอารมณ์ในการปฏิบัติงานนั้น จะต้องร้อนตลอด กลับมาบ้านก็เหนื่อยกายเหนื่อยใจ พยายามมีสติระหว่างวันแล้ว แต่ว่าความก้าวหน้าในทางธรรมไม่ชัดเจนเลยค่ะ

ตอบ : เวลาทำงานก็ต้องทำไปตามบทบาทหน้าที่นั่นแหละครับ
แต่ให้ทำไปด้วยความรู้สึกตัว และรู้เท่าทันจิตใจตัวเองไปครับ
แล้วก็อย่ากดดันตัวเองว่าต้องก้าวหน้าในทางธรรมอย่างชัดเจนนะครับ
ให้หมั่นรู้สึกตัวไปสบายๆ ก็พอแล้วครับ
ส่วนหลังเลิกงานกลับบ้าน
หากรู้สึกเหนื่อยก็ให้พักผ่อนตามสมควรก่อนจะมาทำตามรูปแบบ
หรือจะพักผ่อนก่อนแล้วตื่นเช้าขึ้นเพื่อทำตามรูปแบบทุกวันก็ได้ครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

เห็นอนัตตา

ถาม : การทำวิปัสสนา นี่  เห็นจิตมีอะไรประกอบขึ้นมา แล้วก็ดับ แล้วก็มีจิตแบบอื่นเกิดขึ้นมาแล้วก็ดับ….เห็นร่างกายเคลื่อนไหวท่านี้ แล้วก็ดับ  แล้วก็เกิดไปเป็นท่าอื่นๆ   ลมหายใจก็เช่นกัน……..อย่างนี้เราก็พอเห็น อนิจจัง(ไม่เที่ยง)  ทุกขัง(การทนอยู่สภาพเดิมไม่ได้)  อย่างนี้ก็เห็นชัดๆ …..แต่ทำไม  เราจึงไม่เห็นอนัตตา ครับ?

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ต้องรู้แค่ไหน?

ถาม : เราต้อง “รู้” ทุกครั้ง ที่ตาเห็นรูป หูได้ยินเสียง จมูกได้กลิ่น ลิ้นได้รส กายสัมผัส เช่นรู้ว่ามองอยู่ รู้ว่าได้ยิน   หรือแค่รู้เวลาเกิดผัสสะแล้วเกิดความคิดขึ้น

ตอบ : ไม่ต้องรู้ทุกครั้งหรอกครับ รู้เท่าที่จะระลึกรู้ได้ครับ
แล้วก็ไม่ใช่รู้ว่าได้ยิน หรือรู้ว่าเกิดความคิดนะครับ
แต่พอเห็นรูป ได้ยินเสียง ฯลฯ แล้วให้รู้ว่าจิตเป็นอย่างไร
เช่น เห็นรูปแล้ว จิตเกิดชอบพอใจ ก็ให้รู้จิตที่ชอบพอใจ
หรือเห็นรูปแล้ว รู้ว่าเมื่อกี้เผลอ(ลืมตัว)ไปมอง ก็ได้ครับ
หรือถ้าเกิดความคิด ก็ให้รู้ว่าจิตเผลอ(ลืมตัว)ไปคิด

ถาม : เวลาภาวนาดูจิตแล้ว ช่วงแรกๆสุขเมื่อรู้ทันธรรมอารมณ์ แล้วก็มาอุเบกขา (เฉยๆเมื่อเห็นอารมณ์ต่างๆ)  หลังจากนั้นเริ่มมาทุกข์ แล้วมาเป็นอุเบกขาอีกที (รู้สึกว่าต่างจากรอบแรกที่เฉยๆ)  มีใครเป็นแบบนี้หรือเปล่าคะ  ถูกหรือไม่ค่ะ

ตอบ : ดูจิตแล้วจะเป็นแบบไหนก็ได้ครับ แล้วแต่เหตุปัจจัยให้เกิดสภาวะต่าง ๆ
แต่ไม่ว่าจะเป็นแบบไหน ก็ให้ตามรู้ไปเท่านั้นครับ
ถ้าตามรู้ไปแล้วจิตเกิดสติ ตั้งมั่นเป็นขณะ ๆ  ก็ถูกแล้วครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

จิตเกิดอกุศลควรทำยังไง?

จะยังไงก็ต้องหัดดูอกุศลจิตไปด้วย เพราะอกุศลจิตก็แสดงความเป็นไตรลักษณ์เหมือนๆ กับสภาวธรรมอื่นๆ เช่นกัน และถ้าไม่หัดย้อนมาดูอกุศลจิต จิตจะไหลตามอกุศลแล้วจะเปิดช่องทำกรรมชั่วได้ง่ายครับ ตอนนี้แม้จะเกิดอกุศลบ่อย แต่ถ้าเห็นอกุศลแล้วสติเกิด ก็ไม่ต้องกังวลหรอกครับว่า ถ้าตายตอนนี้จะไปอบาย เพราะหากจะตายจริงๆ ก็จะมีสติแวบๆ นี่้แหละที่เป็นเครื่องคุ้มครองจิตไม่ให้ไปอบายได้

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่