ดูจิต(จิตตานุปัสนา) 2 ขั้น เห็นไตรลักษณ์ของขันธ์

การดูจิตมี ๒ ขั้น
ขั้นแรกดูจิตให้เกิดสติเกิดจิตตั้งมั่น ถ้าทำแค่นี้ปัญญาไม่เกิด

ขั้นที่สอง ดูจิตด้วยความมีสติมีความตั้งมั่น เพื่อให้เห็นไตรลักษณ์ (เจริญปัญญา)
ซึ่งเมื่อมาเจริญปัญญาได้
จิตจะมารู้ขันธ์ห้า (รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ) ด้วยความมีสติมีความตั้งมั่น
ถ้ามารู้รูป(ร่างกาย)จะรู้สึกว่า ร่างกายกับจิตเป็นคนละส่วน
จะเห็นว่าร่างกายมันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ตัวตน
ถ้ามารู้เวทนา จะรู้สึกว่า เวทนากับจิตเป็นคนละส่วน
จะเห็นว่าเวทนามันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ตัวตน
หรือถ้ามารู้จิต ก็จะเห็นว่า จิตเองก็ไม่เที่ยง บังคับไม่ได้
การเห็นขันธ์แต่ละขันธ์เป็นคนละส่วนกัน เป็นไตรลักษณ์เหมือนๆ กัน
นี่แหละครับคือการหัดแยกขันธ์

การจะแยกขันธ์ เราก็เพียงมีสติรู้สภาวะไปแบบเป็นคนดู
แล้วขันธ์จะแยกให้เห็นเอง เห็นไตรลักษณ์ของขันธ์ได้เองครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

พุทโธไว้ตลอดเวลา

ถาม : อยากถามว่าการที่เราพยามบริกรรมพุทโธให้ได้ตลอด เหมือนที่ครูบาอาจารย์บอกให้พุทโธไว้ตลอดเวลายืนเดินนั่งนอน เราแค่บริกรรมส่วนสภาวะไรจะเกิดเราไม่ได้คาดหวัง คือการทําความเพียรใช่ไหมคะ ?

ตอบ : การบริกรรมพุทโธ ต้องดูด้วยครับว่า บริกรรมเพื่ออะไร
ถ้าจะบริกรรมเพื่อเจริญสติเจริญปัญญา
ก็บริกรรมไปสบายๆ บริกรรมแล้วหัดรู้ทันจิตใจไป
เช่นบริกรรมแล้ว เผลอไปคิดก็ให้รู้มันจิตที่เผลอไปคิด
บริกรรมแล้ว จิตหลงออกไปมอง ไปฟัง ฯลฯ ก็รู้ทันว่าจิตหลงไป
บริกรรมแล้ว จิตเกิดกิเลส ก็ให้รู้ทันจิตที่มีกิเลส
ไม่ใช่บริกรรมแบบพยายามจะขังจิตไว้กับคำบริกรรม
สรุปว่า บริกรรมแล้วจิตเป็นอย่างไร มีสภาวะอะไรเกิดขึ้น ก็ให้รู้ทันจิตไปครับ

ส่วนที่จะพยามบริกรรมพุทโธให้ได้ตลอดเวลายืนเดินนั่งนอน
ก็ต้องดูด้วยนะครับว่า เวลานั้นเหมาะที่จะบริกรรมหรือไม่
อย่างเวลาทำงานที่ต้องคิด ทำงานที่ต้องใช้ความระมัดระวังมาก
ก็คงไม่สามารถบริกรรมได้ครับ
ดังนั้นถ้าจะภาวนาให้ได้ตลอดเวลา
ทางที่ดี ก็ควรจะหัดรู้สึกตัวไว้เรื่อยๆ
หรือใช้เครื่องอยู่ที่เหมาะกับกิจกรรมที่กำลังทำ
(ไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องอยู่เหมือนกันตลอดทั้งวัน)
หัดไปเท่าที่พอจะมีโอกาสทำได้
และเมื่อมีโอกาสภาวนาแล้วก็ภาวนาให้เต็มที่เลยครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

การหัดดูสภาวะ

สภาวะต่างๆ ที่เกิดขึ้นนั้น จะเกิดขึ้นเพราะมีเหตุ เมื่อหมดเหตุก็จะดับ
ส่วนการหัดดูสภาวะ เป็นการหัดดูเพื่อให้เห็นว่า
ทุกอย่างเกิดขึ้นแล้วย่อมดับไปเป็นธรรมดา
ไม่ใช่หัดดูเพื่อให้สภาวะนั้นหายหรือดับตามที่เราคิดจะให้หายนะครับ
เพราะฉะนั้น เมื่อดูแล้วเห็นว่าโกรธอยู่ก็หัดดูไปสบายๆ
(แต่ให้สำรวมกายวาจาไว้ด้วย)
ดูๆไป อยากหายโกรธก็ให้รู้ว่าอยากหาย (มาดูความอยากแทน)

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

เหตุปัจจัยสำคัญต่อการบรรลุธรรม

ระยะเวลาเวลาการทำรูปแบบในแต่ละวัน
ไม่ได้เป็นเหตุปัจจัยให้บรรลุธรรมอะไรหรอกนะ
ดังนั้นจะทำวันละมากน้อยแค่ไหน ก็ทำให้พอเหมาะกับตัวเอง
ที่สำคัญคือ ต้องทำด้วยความรู้สึกตัว มีสติ
ไม่ส่งจิตไปเพ่งจ้อง ไม่ปล่อยจิตให้เคลิ้มไป
ถ้าจะทำเป็นสมถะ ต้องทำให้จิตมีกำลังมีความตั้งมั่นขึ้นมา
ถ้าจะทำเป็นวิปัสสนา ต้องมีความตั้งมั่น
เห็นไตรลักษณ์ของรูปนาม

ปัจจัยหนึ่งที่สำคัญต่อการจะบรรลุธรรมนั้นคือ
ต้องมาหัดรู้กายรู้จิตในชีวิตประจำวันให้ได้ต่อเนื่อง
และต้องรู้ตามที่เป็นอยู่
ไม่ใช่ทำจิตให้เป็นอย่างที่อยากให้เป็น
เช่น ถ้าจิตไม่ตั้งมั่นก็แค่รู้ว่าจิตไม่ตั้งมั่น
จิตฟุ้งซ่านก็แค่รู้ว่าจิตฟุ้งซ่าน
แล้วก็ต้องเข้าใจว่า
เราไม่ได้ภาวนาเพื่อทำให้จิตตั้งมั่นตลอดเวลา
ไม่ได้ภาวนาเพื่อให้จิตสงบอย่างเดียวตลอดเวลา
แต่เราภาวนาเพื่อให้เห็นว่า
จิตจะตั้งมั่นหรือไม่ตั้งมั่น จิตจะสงบหรือจะฟุ้งซ่าน
ก็ล้วนแต่เกิดขึ้นแล้วดับไป
ไม่เป็นไปตามที่เราคิดอยากให้เป็น
เมื่อหัดดูสภาวะที่เป็นไตรลักษณ์ไปตามจริงบ่อยๆ
ก็จะเกิดปัญญาละสังโยชน์ได้เอง.

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

ข้ามเวทนา(ความปวด)ไม่ได้เสียที

ถาม : สัปดาห์นี้กำหนดนั่งในรูปแบบ 1 ชั่วโมงแต่ทำไม่ได้ค่ะ ยังข้ามความปวดนาทีที่ 45 ไม่ได้ (ไม่ได้เดินจงกรมก่อนค่ะ) กำหนดเมื่อยหนอ ปวดหนอ ทั้งกลัวปวดหนอ ปวดมากหนอ ฯลฯ ก็ยังผ่านไม่ได้ค่ะ ได้แต่อยากขยับหนอ ขยับแล้วหนอ (วันนี้ว่าจะลอง60นาทีอีกครั้ง) ช่วยแนะนำให้ด้วยค่ะ

ตอบ : จะนั่งข้ามความปวดทำไมละครับ
การภาวนาเพื่อพ้นทุกข์นั้น พระพุทธเจ้าไม่ได้บอกให้เอาชนะเวทนา
ด้วยการนั่งจนข้ามความปวดได้นะครับ
แต่พระองค์บอกไว้ตามสติปัฏฐานสูตรว่า
ให้รู้เวทนา ให้เห็นเวทนามีความเกิดขึ้นแล้วเสื่อมดับไปเป็นธรรมดา
ถ้านั่งแล้วเกิดความปวด และไม่สามารถทนนั่งไปจนความปวดดับได้
ก็ไม่จำเป็นต้องทนนั่งให้ได้หรอกครับ ปวดมากทนไม่ไหวก็เปลี่ยนท่านั่งก็ได้
แค่เพียงมาดูเวทนาดูจิตที่ทุรนทุรายเพราะเวทนาก่อนที่จะเปลี่ยนท่านั่ง
และหัดดูกายที่กำลังขยับเปลี่ยนท่านั่ง
ขยับเปลี่ยนท่านั่งแล้ว ก็มาดูเวทนาที่ค่อยๆ ลดลง
และดูจิตที่เปลี่ยนเป็นมีความสงบมากขึ้นมีความสุขมากขึ้น
เท่านี้ก็เห็นเวทนาไม่เที่ยงเกิดดับได้
เห็นจิตไม่เที่ยงเกิดดับได้
การเห็นความไม่เที่ยงของกาย เวทนา จิต ธรรม นี่แหละครับที่
ตรงตามสติปัฏฐานสูตร อัยเป็นการเจริญมรรคที่เป็นองค์ของสัมมาสมติ
เมื่อเจริญสติปัฏฐานได้ถูกต้อง ก็ย่อมเกิดปัญญา พ้นทุกข์ได้

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่

หลงนาน

ถาม  : ถ้าไม่มีความเพียร ไม่ทำในรูปแบบมันจะหลงนานใช่ไหมค่ะ ?

ตอบ : ถ้าไม่ขยันรู้สึกตัว ไม่ขยันรู้กายรู้ใจ ก็จะหลงนานครับ
ส่วนการทำรูปแบบถ้าทำแล้วไม่รู้สึกตัว เพ่งๆ เอา เพลิดเพลินไป
ถึงจะทำรูปแบบมากก็ยังหลงนานอยู่ดีแหละครับ
ดังนั้น ไม่ว่าจะทำอะไรทั้งในชีวิตประจำวันและทำตามรูปแบบ
ก็ต้องทำด้วยความรู้สึกตัวเนืองๆ (รู้ว่าเผลอให้ได้บ่อยๆ)
แต่อย่าประคองฝืนไม่ให้หลงนาน หลงไปแล้วรู้ให้บ่อยๆ เท่าที่จะรู้ได้ครับ

เว็บไซต์ Dhammada.net
เป็นเว็บไซต์ที่ได้รับการอนุญาตจาก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม ให้สามารถดำเนินการถอดข้อความพระธรรมเทศนาในลักษณะข้อความสั้นได้ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓

ชี้แจงการรับกิจนิมนต์ของหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ที่นี่

สมัครเป็นสมาชิกเพื่อรับแจ้งข่าวสารและธรรมะทุกวันจาก Dhammada.net ได้ ที่นี่

ติดตั้ง Dhammada Application for Android ที่นี่

คู่มือการใช้งาน อ่านได้ ที่นี่